دکتر محمد مالجو- اقتصاددان: ناآرامیهای دیماه، بنا بر ارزیابی من، محصول انباشت پیامدهای ویرانگر اختلالات برقآسا و سهمگینی بوده است که تمام دولتهای پس از جنگ در اصلیترین نهادهای حیات اجتماعی شهروندان پدید آوردهاند.
سوال این است آیا معترضان از فقیرترینها بودند؟ پاسخ به این پرسش نیاز به شناخت و مطالعات میدانی گستردهتری دارد. بااینحال، گمان نمیکنم معترضان ضرورتا فقیرترینها بوده باشند. ولی در حد شنیدهها و خواندهها و مشاهدات اینترنتی خودم تصور میکنم پایگاه طبقاتی بخش بزرگی از مشارکتکنندگانِ فعال در ناآرامیهای دیماه در قیاس با گذشتهها بیش از پیش به طبقات پاییندستتر جامعه برمیگشته است که نه تشکلیافتگی و سازماندهی داشتهاند و نه رهبری سیاسی، اما معناها و خواستههای برآمده از تجربههای زیسته روزمرهشان به چنین ناآرامیهایی در فرصت سیاسی پدیدآمده طی دیماه ٩٦ رهنمونشان شده است.
در سالهای پس از جنگ تاکنون، تمام دولتها، البته به درجات گوناگون، نقش موثری در ایجاد اختلال در نهادهای حیات اجتماعی شهروندان، خصوصا حیات اجتماعی طبقات فرودستتر، داشتهاند. ازاینرو آنچه در دیماه ٩٦ اتفاق افتاد فقط محصول عملکرد دولتهای یازدهم و دوازدهم نیست، اما دولت فعلی از این حیث شاخص است که تمام خطاهایی را که دولتهای قبلی جداجدا انجام میدادند در خود متراکم و انباشته کرده است و به این اعتبار، دولتهای یازدهم و دوازدهم هم در نوع جهتگیری اقتصادیشان و هم در نوع سوگیری سیاسیشان اصولا نقش فراوانی در بروز ناآرامیها داشتهاند. درعینحال، برخلاف تمام دولتهای پس از جنگ، یگانه دولتی که این خطاها را با صراحت و کمال افتخار مرتکب میشود و از خطاکاریهای خودش بهقوت دفاع میکند، همین دولت فعلی است.