«نود اقتصادی»- تکرار دوباره تاریخ در واپسین روزهای اردیبهشت ماه سال ۹۷ و خداحافظی زودهنگام توتال از صنعت نفت ایران، رفتاری مشابه اقدام یک دهه قبل همین شرکت فرانسوی آنهم درچنین روزهایی!
شرکت نفتی توتال، برخلاف ورود پرسرو صدای خود به مدار قراردادهای پسابرجامی صنعت نفت ایران در فاصله تیرماه سال قبل، اینک اما با خروج ترامپ از برجام و تهدید ایالات متحده، به عنوان نخستین شرکت اروپایی، فرار را برقرار ترجیح داده و خود را از ادامه همکاری در پروژه پارس جنوبی، معاف کرده است.
این شرکت نفتی فرانسوی اعلام کرده: در صورتی که از آمریکا معافیت تحریمی خاص دریافت نکند، قادر به ادامه همکاری در پروژه پارس جنوبی نیست و ادامه داده که توتال در موقعیتی نیست که پروژه فاز 11 پارس جنوبی را ادامه دهد و مجبور شده تمام فعالیت‌های مربوطه را پیش از 4 نوامبر 2018 متوقف کند، مگر آنکه ایالات متحده با حمایت مقام‌های فرانسوی و اروپایی یک معافیت تحریمی ویژه به توتال اعطا کنند.!
شرطی که اعطای آن از ناحیه ایالات متحده آمریکا به توتال امری محال به نظر می آید.
قرارداد طرح توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی در قالب الگوی جدید قراردادهای نفتی، ۱۲ تیرماه سال قبل میان شرکت ملی نفت ایران وکنسرسیومی متشکل ازتوتال فرانسه، شرکت ملی نفت چین (سیانپیسی) و پتروپارس امضا شد.
ارزش این قرارداد چهار میلیارد و ۸۷۹ میلیون دلار بوده که سهم "توتال" در این پروژه ۵۰,۱ درصد،"سی ان پی سی" ۳۰ درصد وکمترین سهم این قرارداد هم ازآن پتروپارس ایرانی با ۱۹.۹ درصد است.
بیژن نامدار زنگنه گفته"درصورتی که توتال فرانسه از فعالیت خود درتوسعه فاز 11 پارس جنوبی کنار برود شرکت "سی.ان.پی.سی". چین جایگزین سهام توتال را دراختیار می‌گیرد و درصورت خروج طرف چینی از قرارداد مذکور، شرکت پتروپارس ایران باقی می‌ماند."
به گفته وزیر نفت ایران، برای خروج توتال از این قرارداد، هیچ جریمه‌ای وجود ندارد وفقط مبلغی که توتال تاکنون در این قرارداد هزینه کرده ،تا زمان اجرای کار،بازپرداخت نمی‌شود.
منتقدان عملکرد وزارت نفت، این پرسش را مطرح ساخته اند که اگر ایران توان توسعه میدان گازی مذکور را دارد چرا از ابتدا زنگنه بر شیپور ناتوانی کارشناسان داخلی دمیده و تخم مرغ های خود را جملگی درسبد این شرکت فرانسوی قرارداده است؟
برآورد شده که توتال از زمان حضور خود در صنعت نفت ایران حدود 50 میلیون یورو هزینه کرده که به نظر می رسد، این رقم ناچیز به توتال عودت داده نخواهد شد!
این احتمال به شدت تقویت شده که توتال فرانسه درباره این رقم اندک،ادعایی مطرح نخواهدکرد چرا که این شرکت بزرگ فرانسوی در قسمت دیگر پارس جنوبی و برای همسایه عربی درحال اکتشاف و حفاری است.
از آن مهمتر اینکه شرکت توتال سهم خود را به شرکت چینی واگذار خواهدکرد، بنابراین اندک هزینه صرف شده نیز از چینیها اخذ می شود!
همین موضوع تاحدودی این ذهنیت را تقویت کرده که توتال از ابتدا با برنامه وارد صنعت نفت ایران شده تاحد امکان و با سفت تر شدن حلقه تحریم ها طرف ایرانی را یکبار دیگر غافگلیر سازد.
صنعت نفت ایران به دلیل قدمت بالای چاه های آن وتوسعه نیافته بوده تعداد زیادی ازمیادین مشترک و اعمال تحریم های بین المللی دچار عقب ماندگی جدی شده، از این رو،توسعه این صنعت درطول برنامه ششم منوط به تزریق دستکم ۲۰۰ میلیارد دلارسرمایه گذاری خارجی است،حال آنکه با همه سروصداها پیرامون آثار مهم پسابرجام، تنها قرارداد مهم، همین قرارداد نیم بند با توتال بوده است.
"عبدالرضا حاجی حسین نژاد"، مدیر عامل قبلی شرکت مهندسی و توسعه نفت، شب گذشته و پس از بازگشت از فرانسه به «نود اقتصادی» گفته که توتال مشکل خود را با آمریکا حل خواهد کرد و دوباره به ایران باز می گردد!
وی تصریح کرده که بعد از اجرایی شدن برجام و ابرازعلاقه شدید بسیاری از شرکت‌ها، ایران باید بدون فوت وقت و حتی با ترک تشریفات، نسبت به عقد قرارداد با تعداد زیادی از شرکت‌های خارجی اقدام می‌کرد، در اینصورت، اکنون شرکت‌های خارجی به همین راحتی توان ترک ایران را نداشته اند!
ناگفته نماند که از زمان جدی ترشدن حضور توتال در صنعت نفت ایران، بسیاری، اعتماد مجدد وزارت نفت به این شرکت به گفته آنها بدقول فرانسوی را به روش‌های گوناگون به او و حامیان زنگنه گوشزد کرده‌اند.
در مقابل اما زنگنه و حامیان او از حضور توتال در ایران ابراز خرسندی کرده و پیوستن توتال به صنعت نفت ایران را اتفاقی میمون برشمرده‌اند!
اکنون و با وداع نابهنگام این شرکت فرانسوی از فاز ۱۱ پارس جنوبی،پیش بینی متتقدان دولت دایر بر بدعهدی این شرکت فرانسوی، دوباره درست از آب درآمده که نتیجه این امر چیزی جز شرمساری بزرگ برای وزارت نفت نبوده.
نام توتال در صنعت نفت ایران از گذشته تا اکنون مترادف با حواشی و جنجال جدی بوده که یک نمونه آن بارز آن ، باز شدن پای این شرکت بزرگ نفتی به پرونده پرداخت رشوه به برخی از افراد صنعت نفت ایران درسالهای گذشته بوده.
درست یا غلط، موافقان و مخالفان حضور توتال در ایران همچنان بر درست بودن فرضیه خود در مقابل دیدگاه طرف مقابل اصرار دارند اما هرچه که هست آمدن و رفتن این شرکت بزرگ نفتی،درمدت کمتر از یکسال گذشته هیچ دستاوردی برای ایران نداشته.
باید دید که تبعات منفی این اقدام توتال برعلیه منافع ایران درآینده چه خواهد بود چرا که در آنسوی میدان گازی پارس، دست فرانسوی‌ها در کاسه قطری ها است!
