چرا بانک مرکزی محدودیت سالانه 5 هزار تتر را در نظر گرفته است؟

بانک مرکزی ایران محدودیت سالانه 5 هزار تتر را در نظر گرفته، اما این سیاست با چه منطقی اجرایی میشود؟ دلایل و پیامدهای آن چه خواهد بود؟
مصوبه جدید بانک مرکزی درباره محدود کردن خرید سالانه استیبلکوینها مثل تتر، هنوز اجرایی نشده اما نمونهای از تلاش دولت برای کنترل جریان ارز دیجیتال به شمار میآید. آیا مشابه این اقدام در دیگر کشورها هم صورت میگیرد؟ چه انگیزهها و دلایلی پشت این سیاستگذاری وجود دارد؟ آیا این سیاست جدید، پیامدهایی به همراه خواهد داشت؟
کشورها در شرایط گوناگون، بهویژه در شرایط تحریم، تصمیمهای مشخص و متفاوتی میگیرند. محدودیتگذاری برای استیبلکوینها و ارزهای دیجیتال هم جزو همین موارد است. واکاوی منطق این کار و همچنین بررسی نقاط ضعف و قوت آن میتواند قابل تامل باشد.
منطق و انگیزه تنظیم محدودیت در خرید استیبلکوینها
دلایل متعددی وجود دارد که دولتها براساس آن خرید یا نگهداری استیبلکوینها را محدود میکنند:
1. کنترل جریان سرمایه و جلوگیری از خروج ارز
وقتی افراد بتوانند آزادانه استیبلکوین بخرند و آن را تبدیل به ارز خارجی کنند، ممکن است فشار ارزی بر بازار داخلی افزایش پیدا کند. سیاستگذاران از این مسیر، جلوی فرار سرمایه ارزشی را میگیرند.
2. حفظ اقتدار پول ملی و جلوگیری از دلاریزاسیون
هجوم مردم به سمت استیبلکوینهای دلاری میتواند فشاری را به پول رایج کشور وارد سازد. دولتها با محدودسازیهایی از این قبیل، میزان استفاده از پول خارجی به جای ارز رایج کشور را کنترل میکنند و جلوی جایگزینی دلار را میگیرند.
3. پیشگیری از پولشویی و فعالیتهای غیرقانونی
استیبلکوینها و همچنین ارزهای دیجیتال به صورت بالقوه میتوانند بهعنوان ابزاری ساده برای تراکنشهای غیرقانونی مورد استفاده قرار بگیرند. محدودسازی آنها به کنترل نظارتی کمک میکند.
4. ثبات مالی و کنترل نوسان
ورود زیاد استیبلکوینها این خطر را به همراه دارد که نوساناتی را در بازار ارز به وجود آورد و حتی نقدینگی و سایر بازارها را تحت تاثیر قرار دهد.
تجربه کشورها در محدودسازی تتر و استیبلکوینها
این فقط بانک مرکزی ایران نیست که تصمیم گرفته محدودیتهایی روی استیبلکوینها قرار دهد. بسیاری از کشورها در این زمینه قوانینی دارند:
- اتحادیه اروپا: یکی از بندهای قانون «MiCA» در اتحادیه اروپا در زمینه رمزارزها طراحی و تدوین شده و یکی از بندهای آن محدودیتهایی را برای تراکنشهای روزانه استیبلکوینهایی قرار داده که با یورو پشتیبانی نشدهاند.
- ایالات متحده آمریکا: قانون جدید با عنوان «GENIUS Act» در آمریکا که مربوط به سال 2025 است، در جهت تنظیم استیبلکوینها در آمریکا تلاش میکند. البته این قانون بیشتر نهادهای صادرکننده را در نظر میگیرد و بر آنها نظارت دارد.
محدودیتی که بانک مرکزی آن در زمینه تتر و استیبلکوینها بناست ایجاد کند و هنوز به مرحله اجرایی نرسیده، سیاستی است که برای کنترل نقدینگی، جلوگیری از خروج سرمایه، مقابله با پولشویی و حفظ اقتدار پول ملی صورت میگیرد. بسیاری از دیگر کشورها هم تلاش دارند با تدوین قوانین پیچیدهتر، این بازار را کنترل کنند. با این حال، محدودیتها میتوانند مانع رشد فناوری، نوآوری و دسترسی عمومی به رمزارزها هم بشنوند که باید پیش از هر اقدامی، به آنها اندیشید.