راهنمای انتخاب دستگاه بستهبندی مناسب برای محصول شما
خرید دستگاه بستهبندی برای بسیاری از کسبوکارها یک تصمیم جدی است؛ تصمیمی که میتواند کیفیت نهایی محصول، سرعت خط تولید، میزان پرت مواد و حتی سودآوری کسبوکار را تغییر دهد. بسیاری از مشتریان هنگام تماس با سازندگان دستگاه، تنها یک جمله میگویند: «یک دستگاه بستهبندی میخوایم»؛ اما اینکه کدام دستگاه مناسب است، موضوعی است که باید با دقت بررسی شود.
بزرگترین اشتباه خریداران این است که تصور میکنند دستگاهها شبیه هم هستند و فقط مدل یا قیمت آنها متفاوت است. در حالیکه دستگاهی که برای بستهبندی حبوبات مناسب است، برای پودر زردچوبه استفاده نمیشود؛ و دستگاهی که برای مایع رقیق طراحی شده، نمیتواند عسل غلیظ را با کیفیت بالا بستهبندی کند.
در این مقاله میخواهیم با زبانی ساده و کاملاً قابلفهم، کمک کنیم که بدانید برای محصول شما چه دستگاهی مناسبتر است و چرا. بخش زیادی از نکاتی که اینجا میخوانید، حاصل تجربه عملی پروژههایی است که در کارگاهها و کارخانههای مختلف مشاهده شده، از جمله خطوطی که توسط مجموعههای باسابقهای مثل صنعتسازان نامآور طراحی یا راهاندازی شدهاند.
قدم اول: محصول شما در کدام دسته قرار میگیرد؟
انتخاب دستگاه درست دقیقاً از همینجا شروع میشود.
هر محصول معمولاً در یکی از چهار گروه زیر قرار میگیرد:
-
پودری
-
گرانولی (دانهای)
-
مایع
-
قطعهای یا شکلدار
اگر در همین مرحله اشتباه کنید، انتخاب دستگاه در ادامه مسیر تقریباً همیشه خطا خواهد بود.
۱) اگر محصول شما پودری است
پودرها رفتار متفاوتی دارند؛ بعضی سبکاند و با کوچکترین حرکت پخش میشوند، بعضی چسبندهاند، بعضی گلوله میشوند و بعضی هم بهآرامی و یکنواخت حرکت میکنند. به همین دلیل دستگاههای پودری به دو دسته تقسیم میشوند:
دستگاه پودری اسکرو (ماردونی)
مناسب برای پودرهای:
-
سبک
-
روغنی یا چسبنده
-
پخششونده
-
حساس به جریان هوا
مثل: زردچوبه، دارچین، آرد، پودر ژله، پودرهای دارویی، قهوه و نسکافه.
اسکرو از یک ماردون مارپیچی استفاده میکند که پودر را با دقت بالا جابهجا میکند. این دستگاه معمولاً دقت بیشتری نسبت به مدلهای حجمی دارد و برای پودرهای «بدقلق» بهترین گزینه است.
دستگاه پودری حجمی (پیمانهای)
مناسب برای پودرهای:
-
سنگین
-
دانهریز اما یکنواخت
-
غیر چسبنده
مثل: شکر نرم، نمک، پودر لباسشویی، آرد سوخاری درشت.
این دستگاه پیمانههای ثابت دارد و برای محصولاتی مناسب است که حجم مشخصی دارند و هنگام ریختن رفتار یکنواخت از خود نشان میدهند.
۲) اگر محصول شما گرانولی یا دانهای است
محصولات گرانولی شامل حبوبات، خشکبار، برنج، شکر دانهدرشت، تنباکو، ذرت حجیم، غلات صبحانه و موارد مشابه است. این گروه بههیچوجه با دستگاههای پودری بستهبندی نمیشوند؛ زیرا رفتارشان کاملاً متفاوت است.
برای این محصولات معمولاً از یکی از سیستمهای توزین زیر استفاده میشود:
-
تکتوزین
-
دوتوزین
-
چهارتوزین
-
مولتیهد (چندسر وزنی)
سیستم تکتوزین برای تیراژ کم مناسب است، دوتوزین سرعت را افزایش میدهد، چهارتوزین برای خطوط صنعتی استفاده میشود و مولتیهد دقیقترین و سریعترین گزینه است.
در خطوط واقعی دیده شده که انتخاب اشتباه سیستم توزین باعث نوسان وزن یا کاهش سرعت خط میشود؛ بههمین دلیل قبل از خرید باید محصول شما روی دستگاه تست شود.
۳) اگر محصول شما مایع است
مایعات رفتار کاملاً متفاوتی دارند. حتی دو محصول بهظاهر مشابه، مثل دو مدل شربت، میتوانند بهدلیل تفاوت در غلظت، دستگاه متفاوتی نیاز داشته باشند. دستگاههای مایعات معمولاً به سه دسته تقسیم میشوند:
-
دستگاه مایعریز ثقلی
-
دستگاه مایعریز پمپی
-
دستگاه پیستونی
مایعات رقیق مثل دوغ یا شربت معمولاً با سیستم ثقلی بستهبندی میشوند. مایعات نیمهغلیظ مثل سسها با پمپ و مایعات غلیظ مثل عسل با سیستم پیستونی.
این یکی از مهمترین بخشهای انتخاب دستگاه برای مشتریان ناآگاه است، چون تفاوت غلظت دقیقاً تعیین میکند کدام مدل کاربردی خواهد بود.
۴) اگر محصول شما قطعهای یا شکلدار است
کیک، بیسکوئیت، شکلات، نان، ماسک بهداشتی، دستکش، لوازم یدکی کوچک، بستههای ترکیبی یا هر محصولی که شکل مشخص دارد، معمولاً با دستگاههای افقی بستهبندی میشود.
مهمترین ویژگی این گروه این است که محصول باید در مسیر بستهبندی آسیب نبیند و ظاهر آن تغییر نکند. دستگاههای افقی (Flow Pack یا پیلوپک) دقیقاً برای این هدف طراحی شدهاند.
قدم دوم: شناخت رفتار محصول مهمتر از مدل دستگاه است
یکی از بزرگترین اشتباهات مشتریان تازهکار این است که تصور میکنند «دستگاه مناسب محصول را پیدا میکند»، در صورتی که این محصول است که دستگاه مناسب را تعیین میکند.
پیش از خرید باید مشخص شود:
-
محصول سبک است یا سنگین؟
-
ریزدانه است یا درشت؟
-
چسبنده است یا خشک؟
-
راحت سرریز میشود یا گیر میکند؟
-
به ضربه حساس است یا مقاوم؟
پاسخ همین چند سؤال ساده، ۷۰ درصد مسیر انتخاب صحیح دستگاه را مشخص میکند.
در همین مرحله است که میتوانید نمونههای انواع دستگاه بسته بندی را ببینید و با ساختار کلی دستگاهها آشنا شوید. انتخاب دستگاه زمانی دقیقتر خواهد شد که نحوه کار مدلهای مختلف را ولو بهصورت کلی بشناسید.
قدم سوم: اشتباهات رایج خریداران هنگام انتخاب دستگاه
در بازار بستهبندی ایران سه خطای رایج وجود دارد که بهتر است شما آنها را تکرار نکنید:
۱) انتخاب دستگاه فقط بر اساس قیمت
ارزانترین دستگاه همیشه بهترین انتخاب نیست.
گاهی تفاوت بسیار کمی در قیمت، میتواند دقت و سرعت خط را تغییر دهد.
۲) عدم تست محصول قبل از خرید
پودرها، غلات و حتی مایعات در عمل رفتار غیرمنتظرهای دارند.
در بسیاری از پروژههای واقعی، قبل از اینکه مشتری تصمیم نهایی بگیرد، نمونه محصول روی چند مدل دستگاه تست میشود تا مشخص شود کدام سیستم بهترین عملکرد را دارد. این شیوه در مجموعههایی که بهصورت حرفهای کار میکنند، مثل صنعتسازان نامآور (www.sanatsazanco.com)، سالهاست اجرا میشود و کمک میکند خریدار بدون ریسک انتخاب کند.
۳) انتخاب دستگاه بدون توجه به سرعت واقعی تولید
ظرفیت اسمی دستگاهها با سرعت واقعی خط متفاوت است.
اگر دستگاه انتقال یا سیستم توزین با سرعت بستهبندی هماهنگ نباشد، خروجی خط نصف مقدار واقعی خواهد بود.
قدم چهارم: ۳ سؤال طلایی که انتخاب را برای شما قطعی میکند
پیش از خرید فقط کافی است سه سؤال زیر را پاسخ دهید:
-
ماهیت محصول من چیست؟ پودری، گرانولی، مایع یا قطعهای؟
-
رفتار آن هنگام ریختن چگونه است؟ پخش میشود؟ چسبنده است؟ یکنواخت است؟
-
تیراژ تولید من چقدر است و چه سرعتی نیاز دارم؟
پاسخ این سه سؤال شما را مستقیماً به گزینه درست هدایت میکند.
جمعبندی
انتخاب دستگاه بستهبندی کار پیچیدهای نیست، اگر از ابتدا محصول خود را بهدرستی بشناسید. دستگاهی که برای بستهبندی پودر ژله ایدهآل است، برای نمک مناسب نیست؛ همانطور که دستگاه بستهبندی کیک نمیتواند حبوبات را وزن کند.
اگر انتخاب شما بر اساس شناخت محصول، رفتار آن و نیاز خط تولید باشد، نتیجه نهایی یک خط پایدار، دقیق و با خروجی قابل اعتماد خواهد بود.
در بسیاری از پروژههای واقعی (چه در کارگاههای کوچک و چه در خطوط صنعتی که توسط سازندگان باسابقهای مانند صنعتسازان نامآور تجهیز شده) مشاهده شده زمانی که انتخاب دستگاه درست انجام شود، مشکلات خط به حداقل میرسد و کیفیت بستهها در بازار ثابت باقی میماند.
