چالش زمان در بازار سرمایه
رمضانعلی سلمانی‌نژاد، مدیرعامل سبدگردان راستین، با اشاره به امکان بازنگری و اصلاح ساختار زمانی داد و ستد در بازار سرمایه، پیشنهاد راه‌اندازی معاملات شبانه یا خارج‌ساعت را به‌عنوان یکی از گام‌های کلیدی برای ارتقای کارایی، افزایش شفافیت و هم‌راستایی اطلاعاتی بازار مطرح کرد. او معتقد است که اصلاح زمان شروع معاملات و ایجاد بسترهای جدید می‌تواند زمینه‌ساز تحول در رفتار معاملاتی، کاهش هیجانات و جذب سرمایه‌گذاران بین‌المللی باشد.
رمضانعلی سلمانی‌نژاد، مدیرعامل سبدگردان راستین در پاسخ به این سوال خبرنگار مدار اقتصادی که بازه و شروع و پایان ساعت معاملات بازار سرمایه متناسب شرایط فعلی است یا خیر؟ گفت: به‌نظر می‌رسد ساعات و روزهای معاملاتی بازار سرمایه به شکلی طراحی شده که هم با استانداردهای بین‌المللی تطابق داشته باشد و هم با شرایط خاص کشور؛ البته بازه زمانی معاملات در بورس ایران نسبتاً کوتاه‌تر از بازارهای جهانی مثل بورس نیویورک یا لندن است.
او ادامه داد: این کوتاهی زمان معاملات اگر چه ممکن است به دلایلی نظیر تناسب با ساعات کاری روزانه و هماهنگی با تقویم کاری کشور (تعطیلی پنج‌شنبه و جمعه) مناسب و منطقی به نظر برسد، ولی از طرف دیگر مسائلی مانند کاهش نقدشوندگی در بسیاری از نمادها، از دست رفتن فرصت‌های معاملاتی به‌ویژه در زمان نوسانات جهانی و هم‌پوشانی کمتر بورس ایران با بازارهای جهانی به دلیل تفاوت روزهای کاری را به دنبال دارد.
این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: بنابراین تغییر در ساختار زمان‌بندی بورس ایران می‌تواند اثرات مثبتی نظیر افزایش نقدشوندگی و حجم معاملات، توزیع بهتر هیجانات بازار در طول زمان و فرصت بیشتر برای واکنش به اخبار داخلی و جهانی را به دنبال داشته باشد. در همین راستا یکی از گام‌های اساسی می‌تواند ایجاد بسترهایی برای معاملات شبانه یا خارج‌ساعت (After Hours / Pre-Market) باشد.
مدیرعامل سبدگردان راستین، افزود: البته زمان شروع به کار بورس ایران نیز در کنار افزایش ساعات معاملات مهم است. به عنوان نمونه نرخ برابری دلار/ ریال که یکی از مهم‌ترین پارامترهای اثرگذار روی بورس (به‌ویژه سهام دلاری و صادراتی) است، معمولاً حدود ساعت ۱۰:۳۰ تا ۱۱ در بازار آزاد و بازار متشکل تثبیت می‌شود و این در حالی است که بورس از ۹ صبح شروع به کار کرده و بسیاری از معاملات حساس دلاری، قبل از مشخص شدن نرخ روز انجام می‌شوند.
او ادامه داد: از طرفی معاملات بورس تهران ساعت ۹ صبح (به وقت ایران) شروع می‌شود، در حالی که بورس‌های مهم دنیا مثل نیویورک، لندن و فرانکفورت تا ساعت‌ها بعد از آن باز نمی‌شوند و بنابراین بازار ایران نمی‌تواند واکنشی سریع به تحولات بین‌المللی نشان دهد. همچنین گزارش‌های مهم بسیاری از شرکت‌ها صبح زود (۸ یا ۸:۳۰) یا ساعات پایانی شب قبل روی سامانه کدال منتشر می‌شوند. باز شدن بورس رأس ساعت ۹ صبح، زمان خیلی کمی برای تحلیل گزارش‌ها در اختیار تحلیل‌گران می‌گذارد.
رمضانعلی سلمانی‌نژاد ادامه داد: به‌علاوه بورس‌های کالایی (بورس کالا و انرژی) نیز معمولاً بازاری تخصصی‌تر و حساس‌تر به نرخ‌های جهانی هستند و از آنجا که گاهی اوقات قیمت‌های جهانی کالاهای اساسی شب‌ها اعلام می‌شوند، بازار ایران صبح زود و بدون بررسی کامل به این قیمت‌ها واکنش نشان می‌دهد.
او تاکید کرد: بنابراین، تغییر زمان شروع معاملات بورس به ساعتی دیرتر (۱۰:۳۰ یا ۱۱) می‌تواند مزایایی نظیر کاهش رفتارهای هیجانی و بر پایه شایعات، تصمیم‌گیری معامله‌گران و تحلیل‌گران با در اختیار داشتن اطلاعات واقعی نرخ دلار به جای گمانه‌زنی، شفافیت بیشتر در معاملات شرکت‌های دلاری، هم‌راستایی با نهادهای دیگر (مثل بازار متشکل ارزی، صرافی‌ها و سامانه نیما) به دنبال داشته باشد و به افزایش هماهنگی اطلاعاتی بین بازارها و کاهش رفتارهای آربیتراژی یا سفته‌بازانه منجر شود.
مدیرعامل سبدگردان راستین، افزود: در عین حال، تغییر ساعت شروع بورس می‌تواند چالش‌هایی نظیر تداخل با ساعات کاری رسمی کشور و نارضایتی برخی فعالان بازار را به دنبال داشته باشد؛ بنابراین به هماهنگی فنی و بین نهادی نیاز دارد، به‌گونه‌ای که باید سامانه معاملات، سازمان بورس، کارگزاری‌ها و نهادهای مالی زیرساخت و برنامه‌ریزی‌های خود را با زمان جدید تطبیق دهند که ممکن است فرایندهای زمان‌بری باشد.
او افزود: با این حال بازنگری جدی در تقویم و ساعات معاملاتی بازار سرمایه ایران برای گام نهادن در مسیر بین‌المللی، جذب سرمایه‌گذاران خارجی و رفتار پویاتر و نقدشونده‌تر امری ضروری است که البته این کار باید تدریجی و با پایلوت‌های آزمایشی انجام شود تا زیرساخت‌ها و بازیگران بازار بتوانندبا آن منطبق شوند. ناگفته نماند که سازمان بورس با تغییر در ساعات معاملات صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت و صندوق‌های سرمایه‌گذاری مبتنی بر طلا، گام‌هایی در این خصوص برداشته و این موضوع نویدبخش نگاه استراتژیک نهاد ناظر در این زمینه است.
