دستپاچگی دولتی ها از نسخه کُره ای ها برای مستاجران ایرانی/ بخش خصوصی استقبال می‌کند؟
دولت در بخش مسکن استیجاری در حالی برنامه‌هایی را در ذهن دارد و هنوز به مرحله اجرا نرسیده است که اخیرا با دستپاچگی زیاد و با دعوت از یک گروه از کره جنوبی سعی دارد با نسخه برداری از این کشور مشکل اجاره نشینی در ایران را بر طرف کند. سوال این است که حالا که دولت بودجه ندارد آیا بخش خصوصی از این طرح ها استقبال می‌کند؟
دولت اخیرا با دعوت از یک هیات بلند بالا از کشور کره جنوبی درصدد است تا طرح مسکن استیجاری را با الگوپذیری از این کشور حل و فصل کند. اما مشخص نیست این طرح‌ها که گفته می‌شود یکی از آنها طرح اجاره داری حرفه‌ای است با استقبال بخش خصوصی همراه می‌شود؟
بازار اجاره مسکن اگر چه این روز‌ها یعنی در تابستان امسال بنا به دلایل مختلفی به خصوص جنگ ۱۲ روزه شرایط نسبتا آرامی را پشت سر گذاشت، اما به نظر می‌رسد این شرایط پایدار نباشد و سال آینده باز هم شاهد موجی از به هم ریختگی بازار مسکن و اجاره بها باشیم.
به همین دلیل دولت و وزارت راه و شهرسازی تلاش دارد از این فرصت نهایت استفاده را ببرد و قبل از آغاز فصل نقل و انتقالات سال ۱۴۰۵ طرح‌هایی را که می‌تواند به کاهش التهاب بازار مسکن و اجاره و در نهایت کمک به خانه دار کردن مستاجران کمک کند.
آمار نگران کننده اخیر که نشان داد ۱۷ میلیون مستاجر زیر ۴۵ سال داریم دولت و وزارت راه و شهرسازی را بر آن داشته است تا با الگو گرفتن از برخی کشور‌ها این معضل را تا حدودی برطرف و یا تا حدودی کم اثر کند.
نرخ رشد نقطه به نقطه اجاره بها در تیرماه ۱۴۰۴ به ۳۴.۶ درصد رسید
نرخ رشد نقطه به نقطه اجاره بها در تیرماه ۱۴۰۴ نسبت به تیرماه سال قبل بر اساس اعلام مرکز آمار به ۳۴.۶ درصد رسیده که کمترین میزان دست کم در چهار سال اخیر است. این در حالی است که تورم عمومی نقطه به نقطه در مردادماه ۴۲.۴ درصد بوده که از عقب‌ماندگی ۷.۸ واحد درصدی اجاره بها نسبت به تورم عمومی حکایت دارد.
این آمار نشان می‌دهد که دولت یک سال فرصت دارد تا برخی طرح‌ها را که گفته می‌شود یکی از آنها طرح اجاره داری حرفه‌ای است پیاده سازی کرده و اجرایی کند.
موضوع اجاره‌داری حرفه‌ای و عرضه مسکن استیجاری به رغم تأکیدی که از سال‌های گذشته در حوزه سیاست‌گذاری مسکن درباره آن وجود داشته است تاکنون فرصت ظهور و عملیاتی شدن نیافته است. این در حالی است که یکی از مهم‌ترین راهکار‌ها برای تأمین مسکن اقشار کم‌درآمد، عرضه مسکن استیجاری در قالب طرح‌های حمایتی است.
حبیب‌الله طاهرخانی معاون مسکن و ساختمان وزیر راه و شهرسازی در خصوص جزئیات دیدار با هیات کره جنوبی با اشاره به ضرورت آغاز سیاست تأمین و عرضه مسکن استیجاری برای گروه‌های کم‌درآمد با رویکردی دقیق معتقد است: مسکن استیجاری قطعاً با پیچیدگی‌های زیادی روبه‌روست و معتقدیم باید آگاهانه وارد این فرایند شویم. تاکید ما بر این است که نباید با شتاب‌زدگی و فقدان یک برنامه جامع وارد این حوزه شویم؛ چرا که در این صورت احتمال موفقیت در این زمینه کاهش خواهد یافت.
طاهرخانی با اشاره به تجربه‌های موفق جهانی در این زمینه اظهار کرد: یکی از تجارب موفقی که می‌تواند در این زمینه به ما کمک کند، تجربه کره‌جنوبی است.
اما فرشید پورحاجت دبیر کانون سراسری انبوه سازان این اظهارات را رد می‌کند و معتقد است که متأسفانه در کشور نظام اجاره‌داری به‌طور کلی تعریف واضح و شفافی ندارد.
شرکت‌هایی که در حوزه اجاره داری فعالیت می‌کنند، هنوز شکل نگرفته‌اند
او با تاکید بر اینکه شرکت‌هایی که در حوزه اجاره داری فعالیت می‌کنند، هنوز شکل نگرفته‌اند و باید ساختاری برای نظام حرفه‌ای اجاره‌داری در بخش خصوصی کشور طراحی شود تاکید کرد: اگر به تاریخچه این موضوع نگاه کنیم، فقط در سال‌های حوالی ۷۸ بخش کمی از تولید مسکن کشور تحت سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی دولت به صورت اجاره به شرط تملیک انجام شد، اما بعد از آن هیچ اتفاق خاصی در این حوزه نیفتاده است.
خشایار باقرپور مدیر عامل اتحادیه تعاونی‌های عمرانی تهران در گفت‌و‌گو با خبرنگار اقتصادآنلاین با اشاره به اینکه بخش خصوصی هنوز از جزئیات نسخه کره جنوبی برای حل مشکل اجاره نشینی در ایران خبر ندارد گفت: تمامی طرح‌هایی که چه در حوزه مسکن و چه سایر حوزه‌ها در دنیا رخ می‌دهد اگر قرار است مدل آن برای کشور ما اجرا شود ابتدا باید ایرانیزه شود و با فرهنگ ایرانی‌ها هم شکل باشد.
دولت برای ساخت مسکن بودجه ندارد
او ادامه داد: دولت برای ساخت مسکن بودجه ندارد بنابراین اگر قصد دولت اجاره داری حرفه‌ای است باید به سمت بخش خصوصی و استفاده از سرمایه گذاری مردمی حرکت کند. به هر حال بخش خصوصی با توجه به انتظار بازگشت سرمایه وارد یک فضا و فعالیت اقتصادی می‌شود.
باقرپور تاکید کرد: سوال این است که اگر مدل درامدی بر مبنای اجاره باشد در کشور ایران این مدل پاسخگوی سرمایه گذاری نخواهد بود. به هر حال باید بدانیم که تفاوت اجاره داری حرفه‌ای با اجاره داری عادی در چیست.
نرخ بازگشت سرمایه در بخش مسکن بیشتر از ۴ درصد نیست
مدیر عامل اتحادیه تعاونی‌های عمرانی تهران خاطر نشان کرد: نرخ بازگشت سرمایه در بخش مسکن بیشتر از ۴ درصد نیست بنابراین به نظر نمی‌رسد بخش خصوصی برای سرمایه گذاری در این بخش ترغیب شود. پس دولت باید کمک حال بخش خصوصی باشد.
آنطور که وزارت راه و شهرسازی گزارش داده است در کره جنوبی به دلیل ثبات نسبی قیمت‌ها و تورم حدود دو تا سه درصد، اجاره‌نشینی به الگویی پایدار تبدیل شده و حدود ۴۵ درصد سکونت در قالب مسکن استیجاری انجام می‌شود. این امر به طور طبیعی سیاست‌گذاران را تحت تأثیر ترجیحات سکونتی مردم قرار داده و سیاست‌های دولتی را به سمت اجاره‌نشینی پایدار سوق داده است.
به هر سوی فعالان و کارشناسان اقتصاد مسکن بر این باور هستند که در کنار اینگونه طرح‌ها که برای کاهش التهاب بازار اجاره تدوین می‌شود هرگاه تولید مسکن در مسیر صحیح خود قرار گیرد، شرایط تولید متناسب با نیاز و ذائقه مردم فراهم خواهد شد و مشکل مستاجران تا حدود زیادی مرتفع خواهد شد.
رشد قیمت مسکن و تورم کره جنوبی ۳ تا ۴ درصد است
حال سوال این است که آیا در کشوری که تورم بیش از ۴۰ درصد دارد و مسکن و اجاره بها نیز تابعی از همین تورم حرکت می‌کند می‌تواند از نسخه کره جنوبی که رشد قیمت مسکن و تورم آنها ۳ تا ۴ درصد است بهره کافی ببرد؟ آیا کشوری که مدت زمان ساخت واحدهای مسکونی آن به شدت طولانی است و هنوز از صنعتی سازی بهره ای کافی نبرده می تواند به کمک بخش استیجاری بشتابد؟
و در نهایت آیا شرکت های قوی در حوزه مسکن داریم که هم توان مالی بالایی داشته باشند و هم اینکه تا سال ها واحدهای مسکونی ساخته شده را بر اساس سیستم درآمد خانوار تقسیم‌بندی و از آنها حمایت کنند؟
