به گزارش «نود اقتصادی»، در ماه‌های اخیر خط خبری در برخی رسانه‌های خاص مانند تجارت نیوز، انتخاب، اقتصاد آنلاین و خبرگزاری ایلنا دنبال می‌شود که به برگشت خوردن محصولات کشاورزی صادراتی کشورمان اشاره دارد. این خط خبری بلافاصله توسط رسانه‌های بیگانه هم دنبال شده و در شبکه‌های اجتماعی برجسته می‌شود.
از آغاز این هفته هم موضوع برگشتن خوردن سیب زمینی صادراتی ایران از ترکمنستان مطرح شد که از سوی رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و ترکمنستان از بن و ریشه تکذیب گردید. اما برای ریشه یابی این جریان چند نکته حائز اهمیت است:
۱- اغلب این اخبار از مصاحبه با افراد غیر مسئول که تخصصی ندارند و به نظر می‌رسد تنها شنیده‌های خود را نقل می‌کنند منتشر می‌شود. رئیس اتحادیه بار فروشان مشهد که خبر اشتباه برگشت خوردن سیب زمینی از ترکمنستان را نقل کرده بود و یا عضو هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد که درباره معامله غیر مستقیم ایران با سوریه از طریق ترکیه سخن گفته بود و یا دبیر انجمن لوازم خانگی که درباره ممنوعیت صادرات خودرو به سوریه سخن گفته بود، تنها چند نمونه از این موارد است. افراد مذکور تنها عضو اتحادیه و انجمن هستند و بدون شک اطلاع کاملی از آخرین وضعیت تجارت ایران با کشور مورد نظر ندارند.
۲- سخنان غیر تخصصی و غیر دقیق هم نمونه دیگری از فعالیت این جریان است. مثلا در ماجرای ممنوعیت صادرات فلفل دلمه‌ای به روسیه یا برگشتن خوردن سیب زمینی‌های صادراتی مقصر سموم چینی شناخته شده، در حالی که باقی ماندن مقادیر غیر مجاز سم در برخی کالاها اصلا ربطی به کشور سازنده سم ندارد و به قول رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین حتی اگر سم آمریکایی هم به محصولات زده شود، فرقی در صورت مسئله ایجاد نمی‌شود.
۳- رویه برگشت خوردن محصولات چیز جدیدی نیست و در همه جای دنیا اتفاق افتاده و احتمالا بعد از این هم اتفاق خواهد افتاد. ولی این جریان رسانه‌ای تلاش می‌کند که این ماجرا را مختص کالای ایرانی نشان دهد. مثلا در ماجرای فلفل دلمه‌ای ایران که توسط طرف روسی پذیرفته نشده بود، محصولات مصر و ترکیه هم همین وضعیت را داشتند ولی اصلا به آن‌ها اشاره هم نشد. گفتنی است در سالهای گذشته نیز چنین اتفاقی برای کالای ایرانی رخ میداد، ولی اینقدر آب و تاب داده نمی‌شد!
۴- این جریان رسانه‌ای فعالیت خود را در دوره دولت سیزدهم به طور جدی دنبال می‌کند، که احتمالا بی ارتباط به اهتمام دولت جدید برای گسترش روابط با کشورهای همسایه و کشورهایی مانند چین، روسیه و هند نیست. به خصوص این که بعد از قرارداد ۲۵ ساله با چین در آستانه انعقاد قرارداد ۲۰ ساله با روسیه هستیم و گمانه‌زنی‌هایی در خصوص انعقاد یک قرارداد این چنینی با هندی‌ها هم در محافل اقتصادی کشور وجود دارد.
۵- در حالی اخبار منفی برگشت خوردن کالا بلافاصله در این رسانه‌ها پوشش داده می‌شود که اخبار سفر هیات ایرانی برای حل مشکل صادرات فلفل دلمه‌ای به روسیه یا کیوی به هند پوشش داده نشده یا بسیار کمرنگ‌تر از اخبار منفی است.
۶- بسیاری از این اتفاقات به دلیل ناهماهنگی‌های دستگاه‌های داخلی اتفاق افتاده ولی به این موضوع هم در رسانه‌ها اشاره نشده است. مثلا کاظم جلالی سفیر ایران در روسیه به خبرنگار «نود اقتصادی» گفته بود که برای حل مشکل صادرات محصولات کشاورزی به روسیه ۴۸ مکاتبه با دستگاه‌های داخلی انجام شده که این دستگاه‌ها آن را ترتیب اثر نداده‌اند. یا جلیل جلالی‌فر عضو هیات رئیسه اتاق مشترک ایران و روسیه هم گفته بود که به دلیل ماه‌های پایانی فعالیت دولت گذشته، حل مشکل موضوع ممنوعیت صادراتی بین دستگاه‌های مختلف پاسکاری شده است. یا علیرضا پیمان پاک رئیس سازمان توسعه تجارت هم گفته که مشکل حادث شده ناشی از کم توجهی مدیران دولت پیشین بود و با تغییر ریاست قرنطینه ابعاد بین المللی این سازمان تقویت شده و شاهد مشکلاتی از این دست نخواهیم بود.
۷- در خصوص برگشت خوردن محصولات و استفاده آن‌ها در داخل کشور هم حرف‌های غیر دقیق زیادی از افراد غیر مسئول در این رسانه‌ها نقل شده که متاسفانه در سایه سکوت دستگاه‌هایی مثل سازمان غذا و دارو، در شبکه‌های اجتماعی برجسته شده است.
۸- به نظر می‌رسد انتشار برخی اخبار خاص میتواند در راستای بی اعتبار کردن کالای صادراتی ایرانی در این شرایط خاص برای کشور باشد، از اینرو دستگاه‌های نظارتی و امنیتی باید هرچه سریعتر نسبت به برخورد با این جریان خاص ورود کنند تا دیگر شاهد پخش شدن این شایعات برای بی اعتبار کردن کالای ایرانی نباشیم.
