برنامه‌های اقتصادی دولت یازدهم کجا نوشته می‌شود؟
گزارش خبرنگار «نسیم» حاکی است لایحه خروج از رکود، توسط مؤسسه‌ای واقع در نیاوران نوشته شده و نقش مسعود نیلی در تدوین این لایحه پررنگ است/ سؤال این است چرا طیب‌نیا و نوبخت در تدوین این برنامه مهم اقتصادی نقشی نداشتند؟!
به گزارش خبرنگار «نسیم»، سرانجام پس از حدود دو ماه و نیم از تقدیم لایحه خروج از رکود به مجلس، یکی از نمایندگان مجلس از جمع‌بندی این لایحه در کمیسیون مشترک بررسی لایحه خروج از رکود خبر داده است.
این لایحه که 30 ماده از 170 ماده بسته خروج غیرتورمی از رکود است، در این مدت تغییرات بسیاری در کمیسیون های مختلف مجلس داشته و نمایندگان به صراحت انتقادات خود را نسبت به چند ماده از این لایحه اعلام کرده‌اند. از جمله اختلافاتی که وجود داشته، سهم واریزی صندوق توسعه ملی، بدهی‌های دولت و تخفیفات بازار سرمایه و سیاست‌های پولی بوده است؛ البته برخی از نمایندگان مجلس نیز غیرمقاومتی بودن ساختار لایحه خروج از رکود را از تناقضات آشکار آن توصیف کرده و معتقدند: با این اوضاع حاضر نیستند به برخی از مفاد این لایحه رای مثبت بدهند.
اما در ورای انتقاداتی که به کلیات و جزییات بسته وارد می‌شود، بسته سیاستی دولت برای خروج اقتصاد کشور از رکود، حاوی حقیقتی مهم است: این‌که این بسته در مؤسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی در نیاوران و با افکار مسعود نیلی مشاور ارشد رئیس‌جمهور نوشته شده است. این در حالی است که طبق شنیده‌های خبرنگار «نسیم»، دستگاه‌هایی همچون معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور و وزارت اقتصاد نقش چندانی در تهیه و تدوین لایحه خروج از رکود نداشتند. در واقع در حالی که پیش‌بینی می‌شد معاونت برنامه‌ریزی یا همان سازمان مدیریت وابسته به محمدباقر نوبخت، نقش اساسی در نوشتن برنامه‌های مهم اقتصادی داشته باشد، اما این مسأله به وقوع نپوسته و یک مؤسسه پژوهشی کار تدوین مهم‌ترین برنامه اقتصادی دولت یازدهم را برعهده گرفته است.
در واقع، این، بدعت جدیدی است که دولت یازدهم برای برنامه‌ریزی اقتصادی ایجاد کرده و نهاد برنامه‌ریزی کشور با آن همه کارشناس و متخصص اقتصادی و همین‌طور وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های اقتصادی را کنار نهاده و این وظیفه کلان را به یک گروه واگذار کرده است.
مسعود نیلی، مشاور اقتصادی رئیس‌جمهور و از معروف‌ترین اقتصاددانان لیبرال کشور است. نفوذ تفکرات این اقتصاددان لیبرال در رئیس دولت یازدهم، از همان ابتدا در سخنرانی‌ها و جهت‌گیری‌های روحانی مشهود بود، اما زمانی که بسته خروج از رکود به جای وزارت اقتصاد و معاونت برنامه‌ریزی توسط نیلی نگاشته شد، مشخص شد که نیلی اهمیتی فراتر از این دو نهاد اقتصادی دولت روحانی دارد.
نیلی همچنین درباره حضورش در موسسه نیاوران میگوید: "هیچ وقت فکر نمی‌کردم روزی دوباره به مؤسسه نیاوران برگردم. هر زمان که از اطراف مؤسسه می‌گذشتم، به فکرم خطور نمی‌کرد که روزی بخواهم دوباره مسئولیت بپذیرم اما ضرورت شکل‌گیری اتاق فکر من را بر آن داشت که قبول مسئولیت کنم."
شاید دلیل اصلی به حاشیه رفتن معاونت برنامه‌ریزی در تهیه بسته دولت، وجود یک خلاء بزرگ در معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور باشد؛ چراکه فردی چند مسئوله و آن هم دارای مسئولیت‌های سنگین اجرایی کشور، در رآس این معاونت قرار دارد.
از ابتدای تبلیغات انتخاباتی، محمدباقر نوبخت یکی از همراهان و مشاوران اصلی حسن روحانی بود. نوبخت در دوران تبلیغات به عنوان نماینده روحانی پیرامون مسایل اقتصادی صحبت می‌کرد و به مناظره با نمایندگان کاندید‌اها می‌پرداخت. در ابتدای آغاز به کار دولت نیز نوبخت همراه همیشگی روحانی بود. به همین دلیل این همراهی سبب شد که محمدباقر نوبخت در سمت‌های سخنگویی دولت، معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رییس‌جمهور و سرپرست معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رییس‌جمهور قرار گیرد.
به عبارتی، نوبخت، یکی از ابوالمشاغل‌ها در دولت یازدهم است که با یک دست، چند هندوانه را برداشته و نمی‌تواند هر کدام از مسئولیت‌ها را به نحوی که باید، به درستی انجام دهد. گفته می‌شود نوبخت به دلیل جلسات پی در پی‌ای که در دولت صورت می‌گیرد، کمتر می‌تواند مسایل معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور را پیگیری کند و گاها از برخی مسایلی که در درون معاونت می‌گذرد، بی‌اطلاع است. در همین باره ثروتی عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس میگوید: چند ماه است که از دفتر آقای نوبخت برای ملاقات با ایشان وقت گرفتیم اما متأسفانه با وجود پیگیری‌های بسیار زیاد هنوز موفق نشدیم.
در این میان، عدم حضور قوی نوبخت به عنوان معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور باعث شده که این معاونت که باید نقش نظارتی روی دخل و خرج دولت و وزارتخانه و نیز تدوین برنامه‌های کلان داشته باشد، به حاشیه رود. به عبارتی، شاید نقش سخنگویی نوبخت در دولت عاملی شده که معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی قدرت و اعتبار خود را در جلسات هیدت دولت از دست دهد و وزرا آن‌چنان نقش معاون برنامه‌ریزی را جدی نگیرند.
در عین حال، در چنین فضایی که به نظر می‌رسد نگاه عمیقی به سیستم برنامه‌ریزی در کشور وجود ندارد، احیای سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی تبدیل به وعده تکراری هر چند ماه یک‌بار نوبخت تبدیل شده است. او هر چند وقت یک‌بار وعده می‌دهد که یک ماه دیگر سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی احیا می‌شود، اما انگار خود او، مانند روزهای اول فعالیت دولت یازدهم علاقه‌ای به احیای سازمان ندارد.
به گزارش «نسیم»، حال سؤال این است با وجود حضور محمدباقر نوبخت در رأس نظام برنامه‌ریزی و حضور مقتدرانه طیب‌نیا به عنوان مسئول سیاست‌های پولی و مالی کشور، چرا مهم‌ترین برنامه اقتصادی دولت، توسط مسعود نیلی و مؤسسه پژوهشی تحت مدیریت او تدوین شده است.
