توسعه منطقهای؛ گام عملی وزارت اقتصاد برای پایان پروژههای ۱۷ساله
وزارت امور اقتصادی و دارایی با انتشار فراخوان انتخاب مدیران پایش توسعه منطقهای و راهاندازی پایگاه واحد نظارتی، گام عملی برای چابکسازی اجرا و کاهش زمان پروژههای عمرانی برداشت.
در راستای رویکرد دولت چهاردهم مبتنی بر عدالت، توسعه متوازن منطقهای، بهرهگیری از ظرفیت نخبگان سراسر کشور و کاهش تمرکز تصمیمگیری در پایتخت، وزارت امور اقتصادی و دارایی فراخوان انتخاب مدیران «واحدهای راهبری و پایش توسعه منطقهای» را منتشر کرد؛ واحدهایی که قرار است بهعنوان هستههای چابک حلمسئله، پیشران اجرای پروژههای اولویتدار توسعهای در مناطق مختلف کشور باشند.
این واحدها مطابق با تقسیمبندی سند ملی آمایش سرزمین در ۹ منطقه اصلی کشور شکل میگیرند و مدیران منتخب آنها در تعامل نزدیک با ستاد وزارتخانه، ادارات کل استانی، استانداریها، مناطق آزاد و ویژه اقتصادی، گمرکات شاخص و بخش خصوصی، مسئولیت راهبری، هماهنگی، پایش پیشرفت پروژهها، رفع گلوگاههای اجرایی، حل مسائل بیندستگاهی و گزارشدهی مدیریتی را بر عهده خواهند داشت.
همزمان با این فراخوان، وزارت اقتصاد از «پایگاه واحد راهبری و پایش توسعه منطقهای» رونمایی کرد؛ سامانهای که فلسفه وجودی آن پاسخ به یکی از مزمنترین آسیبهای اقتصاد ایران یعنی فرسایشی شدن پروژههای عمرانی است.
آمارهای رسمی نشان میدهد میانگین زمان تکمیل پروژهها از حدود ۷ سال در سال ۱۳۹۴ به نزدیک ۱۷ سال در سال جاری رسیده؛ وضعیتی که به معنای قفل شدن سرمایههای ملی، افت شدید بهرهوری بودجه و کاهش بازدهی اقتصادی طرحهاست.
به گفته سید علی مدنیزاده، راهاندازی این پایگاه با هدف معکوس کردن این روند و شتابدهی به توسعه متوازن در سراسر کشور انجام شده و قرار است فاصله میان تصمیمگیری در سطح ملی و اجرای میدانی در استانها را به حداقل برساند.
برخلاف سامانههای نظارتی متداول، مأموریت این پایگاه فراتر از ثبت آمار و گزارش است. وظیفه محوری آن «ترجمه سیاستهای کلان توسعهای به پروژهها و بستههای اقدام اجرایی» در سطح هر منطقه است؛ بستههایی با زمانبندی دقیق، شاخصهای قابل سنجش و امکان پایش لحظهای.
رصد مستمر پیشرفت طرحها، شناسایی و رفع گلوگاههای اجرایی، ایجاد هماهنگی میان دستگاههای مختلف، و ارائه گزارشهای منظم به سطوح مدیریتی ملی و استانی، از کارکردهای کلیدی این واحدها محسوب میشود.
واحد راهبری و پایش توسعه منطقهای با ساختاری هستهای، چابک و نتیجهمحور طراحی شده و قرار نیست جایگزین ساختارهای اجرایی موجود شود، بلکه نقش بازوی راهبری و پیگیری را ایفا میکند. این واحد، بهعنوان پلی هوشمند میان سیاستگذاری در ستاد و اجرای میدانی در استانها عمل خواهد کرد تا اسناد بالادستی از سطح شعار فراتر رفته و به نتایج ملموس تبدیل شوند.
دامنه وظایف این واحد گسترده است؛ از برنامهریزی و مدیریت پروژه، پایش و گزارشدهی مستمر، تحلیل داده و یادگیری نهادی گرفته تا حل مسائل بیندستگاهی، ارتباط مؤثر با بخش خصوصی، جلب مشارکت ذینفعان و حتی هماهنگی محتوایی سفرهای استانی وزیر امور اقتصادی و دارایی. هدف نهایی، حصول اطمینان از تحقق بهموقع و باکیفیت برنامههای توسعهای در هر منطقه است.
بر اساس فراخوان منتشرشده، متقاضیان واجد شرایط میتوانند تا ۲۰ دی ۱۴۰۴ با تکمیل فرم الکترونیکی، مدارک خود شامل رزومه، بیانیه پیشنهادی یکصفحهای و توصیهنامه را ارسال کنند. پس از ارزیابی اولیه، افراد منتخب به مصاحبه تخصصی دعوت خواهند شد و نتایج نهایی متعاقباً اعلام میشود.
راهاندازی پایگاه راهبری و پایش توسعه منطقهای و انتخاب مدیران منطقهای، تلاشی هدفمند برای درمان یکی از ریشهایترین ناکارآمدیهای نظام اجرایی کشور است. اگر این سازوکار بتواند با شفافیت، پیگیری سیستماتیک و تمرکز بر حل مسئله، زمان اجرای پروژهها را کاهش دهد، نهتنها بهرهوری منابع بودجهای افزایش خواهد یافت، بلکه توسعه متوازن، کاهش نابرابریهای منطقهای و بازگشت اعتماد به سیاستگذاری توسعهای نیز دستیافتنیتر خواهد شد.
