تحول هوشمند در نظام مالیاتی

محمد برزگری، معاون فناوری‌های نوین سازمان امور مالیاتی، در همایش «تکس‌تِک» با اشاره به رویکردهای جدید حسابرسی گفت: هرگاه مأموران مالیاتی به این نتیجه برسند که مودی نرخ مالیات بر ارزش افزوده را نادرست اعمال کرده، سیاست سازمان بر اصلاح موضوع و پیشگیری از اعمال جرایم غیرضروری است، نه جریمه کردن مودیان.

وی با اشاره به پیش‌نویس بخش‌نامه‌های تدوین‌شده در این حوزه افزود: انتظار می‌رود ذی‌نفعان مشارکت فعال‌تری در ارائه نظرات و بازخوردها داشته باشند. هرچند بخشی از این بازخوردها دریافت می‌شود، اما میزان آن هنوز کافی نیست و باید افزایش یابد.

برزگری با تشریح نتایج بررسی داده‌ها اظهار داشت: به‌ویژه در مورد اطلاعاتی که خارج از بسترهای اصلی سازمان و توسط خود مودیان ارائه شده بود، دستاوردهای مثبتی حاصل شد. در مرحله نخست، با اعلام مغایرت داده‌های بیرونی با اطلاعات موجود، به مودیان کمک کردیم تا پیش از بروز تخلف، نسبت به اصلاح اقدام کرده و مشمول جریمه نشوند.

وی ادامه داد: این فرآیند موجب شد حداقل میزان ابراز افزایش یابد و از اعمال جریمه دوبرابری موضوع ماده ۳۶ جلوگیری شود. افتخار ما این است که توانستیم در مرحله ابراز، مانع جریمه شدن مودیان شویم.

معاون فناوری‌های نوین سازمان امور مالیاتی با تأکید بر نقش تعامل با ذی‌نفعان گفت: برگزاری جلسات گفت‌وگو و هم‌اندیشی، نقش مهمی در موفقیت این اقدامات داشت. در طراحی فرآیندها از مفاهیم نوین و رویکرد برد-برد استفاده شده و این نگاه در سازوکارهای اجرایی نیز لحاظ شده است.

وی با اشاره به تغییرات در خروجی‌های ابلاغی سازمان افزود: شرایط فعلی تفاوت محسوسی با گذشته دارد. در گذشته، مودیان شفاف و خوش‌حساب اغلب از مشوق‌ها بهره‌مند نمی‌شدند و حتی با تأخیر در پرداخت‌ها مواجه بودند، در حالی که تمرکز بر جرایم بود. این روند اکنون در حال اصلاح است و به‌تدریج تغییر خواهد کرد.

برزگری خاطرنشان کرد: در رویکرد جدید، از نسبت‌های مالی صورت‌های مالی استفاده می‌شود تا مشخص شود مودی واقعاً توان پرداخت ندارد یا از توان مالی لازم برخوردار است. در این زمینه، ایده‌ها و طرح‌های تازه‌ای در حال بررسی و توسعه است.

وی تأکید کرد: مودیان شفاف باید از مزایای مالیاتی بهره‌مند شوند، اما در مقابل، مودیان غیرشفاف قطعاً با ضمانت‌های اجرایی قوی‌تری روبه‌رو خواهند شد.

معاون فناوری‌های نوین سازمان امور مالیاتی با اشاره به قانون مالیات بر سوداگری و سفته‌بازی گفت: اگرچه بخش مربوط به مالیات بر عایدی سرمایه بیشتر مورد توجه افکار عمومی قرار گرفته، اما بخش اجرایی و نحوه پیاده‌سازی این قانون اهمیت ویژه‌ای دارد و باید به‌درستی اجرا شود.

وی در ادامه از تغییرات ساختاری در سازمان امور مالیاتی خبر داد و افزود: یکی از قدیمی‌ترین معاونت‌ها، یعنی معاونت حقوقی و فنی، دستخوش تغییر شده و معاونت تحول هوشمند جایگزین آن شده است. همچنین دفتر توسعه خوداظهاری و تمکین داوطلبانه تشکیل شده که حتی واژه «مالیاتی» از عنوان آن حذف شده و با نگاهی متفاوت فعالیت می‌کند.

به گفته برزگری، دفاتر جدیدی نیز با رویکرد سیستمی و شیوه مدیریتی نوین در حال شکل‌گیری هستند که تفاوت‌های اساسی با ساختارهای پیشین دارند و پیش‌بینی می‌شود این تغییرات به‌زودی در ادارات اجرایی نیز اجرایی شود.

وی برونسپاری را یکی از عوامل مهم در تسریع تحول ساختاری دانست و گفت: این رویکرد می‌تواند فرآیند اصلاحات در ادارات اجرایی را با سرعت بیشتری پیش ببرد.

برزگری فرهنگ‌سازی مالیاتی را از الزامات این مسیر دانست و افزود: تدوین سند فرهنگ‌سازی مالیاتی و اجرای طرح نشان‌دار کردن از جمله اقداماتی بود که با جدیت دنبال شد و نتایج مثبتی نیز به همراه داشت.

وی تأکید کرد: سازمان در تمامی حوزه‌ها از جمله اطلاع‌رسانی، آموزش و آگاهی‌بخشی حضوری فعال خواهد داشت و تلاش می‌کند قواعد جدید مالیاتی را به‌طور گسترده تبیین کند.

معاون فناوری‌های نوین سازمان امور مالیاتی همچنین از اجرای طرح «پرسمان مالیاتی» در داخل سازمان خبر داد و گفت: این طرح با هدف انتقال دانش از ستاد به بخش‌های اجرایی طراحی و اجرا شده است.

برزگری در پایان با اشاره به تحولات پیش‌رو تصریح کرد: سازمان امور مالیاتی در آستانه یکی از مهم‌ترین مقاطع تاریخی خود قرار دارد و از ابتدای دی‌ماه ۱۴۰۴ وارد فضای جدیدی از قواعد مالیاتی خواهد شد؛ مسیری که بیش از سه تا چهار سال برای آن برنامه‌ریزی شده و اجرای کامل و جامع قواعد الکترونیکی قانون مالیات بر ارزش افزوده را در بر می‌گیرد.