اقتصاد جهان نفس کشید، ابرقدرت ها هم صدا شدند

 دیدار دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، و شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین، پس از شش سال وقفه، به یکی از مهم‌ترین رویدادهای ژئو‌اقتصادی سال ۲۰۲۵ تبدیل شده است. در حالی که جهان درگیر نوسانات اقتصادی، تورم و بحران زنجیره تأمین است، از سرگیری مذاکرات میان دو اقتصاد برتر جهان بار دیگر کورسوی امید را به بازارهای جهانی بازگردانده است.

این دیدار که از آن باعنوان آتش بس اقتصادی یاد شده  در شرایطی انجام شد که بسیاری از تحلیل‌گران از احتمال تشدید جنگ تعرفه‌ای میان واشنگتن و پکن سخن می‌گفتند. با این حال،ترامپ نتیجه دیدار با شی را فوق‌العاده اعلام کردو گفت: تصمیمات زیادی گرفته شده و روابط میان دو کشور برای مدت طولانی عالی خواهد بود. همین سخنان کوتاه موجب واکنش‌های فوری در بازارهای سهام، ارز و کالا شد.

بازگشت گفت‌وگو میان دو اقتصاد برتر جهان

ایالات متحده و چین روی‌هم‌رفته بیش از ۴۰ درصد از تولید ناخالص داخلی جهان را در اختیار دارند. از همین رو، هرگونه همکاری یا تنش میان این دو کشور می‌تواند به‌طور مستقیم بر تجارت بین‌المللی، نرخ ارز، قیمت مواد خام و حتی سرمایه‌گذاری در بازارهای نوظهور اثرگذار باشد.

بازگشت گفت‌وگوها پس از مدت ها  جنگ تعرفه‌ای، از نگاه فعالان اقتصادی، نقطه عطفی در روابط تجاری قرن بیست‌ویکم به شمار می‌رود.

از زمان آغاز جنگ تجاری در دوران نخست ریاست‌جمهوری ترامپ، بسیاری از صنایع جهانی — از فناوری و خودروسازی گرفته تا انرژی‌های پاک — با اختلال‌های گسترده در زنجیره تأمین روبه‌رو شدند. اعمال تعرفه‌های متقابل و محدودیت بر صادرات فلزات و مواد کمیاب، تولید جهانی تراشه‌ها و تجهیزات الکترونیکی را با چالش مواجه کرده بود.

اکنون، توافق جدید میان واشنگتن و پکن می‌تواند مسیر تولید و صادرات بسیاری از کالاهای حیاتی را بازتعریف و باثبات کند.

تأثیر سیاسی و ژئوپلیتیکی

این دیدار نه‌تنها جنبه اقتصادی، بلکه پیامدهای سیاسی و امنیتی نیز دارد. در شرایطی که رقابت در شرق آسیا میان چین، تایوان، کره جنوبی و ژاپن شدت گرفته است، هرگونه نزدیکی میان واشنگتن و پکن می‌تواند توازن قدرت در منطقه را دگرگون کند. تحلیل‌گران معتقدند که این گفت‌وگوها، علاوه بر مسائل اقتصادی، حامل پیام‌هایی برای متحدان آمریکا در آسیاست؛ مبنی بر اینکه واشنگتن به‌دنبال مدیریت رقابت، نه تشدید درگیری با پکن است.

پرونده‌های کلیدی روی میز مذاکره

محورهای اصلی مذاکرات ترامپ و شی در چهار حوزه کلیدی متمرکز بود: تعرفه‌ها و تجارت کشاورزی، عناصر نادر خاکی، مبارزه با قاچاق فنتانیل و همکاری‌های فناورانه در حوزه تراشه‌ها . این موضوعات در قلب اختلافات اقتصادی دو کشور قرار داشت و نتیجه گفت‌وگو می‌توانست مسیر آینده تجارت جهانی را تعیین کند.

ترامپ پس از دیداری دو ساعته با رئیس‌جمهور چین اعلام کرد که واشنگتن در چارچوب توافق جدید، بخشی از تعرفه‌های وارداتی بر کالاهای چینی را کاهش می‌دهد. در مقابل، پکن نیز متعهد شده است خرید سویا از آمریکا را از سر گیرد، صادرات عناصر نادر خاکی را بدون وقفه ادامه دهد و اقدامات جدی‌تری برای مهار قاچاق فنتانیل انجام دهد.

این توافق اولیه به‌عنوان گامی رو به جلو در کاهش تنش‌های تجاری میان دو اقتصاد برتر جهان ارزیابی شد؛ رویدادی که دولت‌ها و بازارهای بین‌المللی آن را با دقت و امید دنبال می‌کنند.

واکنش فوری بازارهای مالی

در پی انتشار خبر توافق موقت میان آمریکا و چین، بازارهای جهانی واکنش فوری اما ناپایداری نشان دادند. در آغاز معاملات روز پنجشنبه، شاخص گسترده MSCI از سهام آسیا-اقیانوسیه به جز ژاپن تا ۰.۵ درصد رشد کرد، اما در ادامه مسیر خود را معکوس کرده و در نهایت با افت ۰.۵ درصدی بسته شد.

در آمریکا نیز، معاملات آتی شاخص S&P 500 حدود ۰.۱ درصد کاهش یافت. تحلیل‌گران می‌گویند بخشی از خوش‌بینی سرمایه‌گذاران نسبت به نتیجه دیدار ترامپ و شی پیش‌تر در قیمت‌ها لحاظ شده بود و اکنون بازارها در انتظار جزئیات دقیق‌تری از مفاد توافق و واکنش رسمی چین هستند.

نگاه محتاطانه تحلیل‌گران

با وجود فضای مثبت در بازارها، تحلیل‌گران تأکید دارند که توافق اخیر میان آمریکا و چین بیش از آنکه نشانه صلحی پایدار باشد، آتش‌بسی موقت در میانه جنگ اقتصادی دو قدرت است. اختلافات بنیادین در حوزه‌های فناوری، مالکیت فکری و رقابت ژئوپلیتیکی همچنان پابرجاست و خطر بازگشت تنش‌ها وجود دارد.

با این حال، دیدار ترامپ و شی جین‌پینگ در یکی از حساس‌ترین دوره‌های اقتصادی جهان، بار دیگر امید به دیپلماسی اقتصادی را زنده کرد. نشانه‌هایی مانند ریزش قیمت طلا، رشد بیت‌کوین، جهش تاریخی مس و بهبود شاخص‌های بورسی از بازگشت اعتماد سرمایه‌گذاران حکایت دارد.

گرچه مسیر دستیابی به توافق نهایی هنوز طولانی است، اما همین گام نخست نشان می‌دهد که جهان پس از سال‌ها تنش، دوباره گفت‌وگو و همکاری را به‌عنوان مسیر حل بحران‌های اقتصادی و ژئوپلیتیکی برگزیده است.