مصوبه حذف چهار صفر گامی در راستای بهبود نظام پولی کشور

نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جلسه علنی ۱۳ مهرماه سال جاری در لایحه اصلاح قانون پولی و بانکی کشور، حذف چهار صفر از پول ملی را تصویب کردند که هدف از این اقدام تسهیل کاربرد ریال در امور مالی و بازگرداندن حیثیت به پول ملی است.

این اقدام در صورت اجرای صحیح و همراه با اصلاحات ساختاری می‌تواند به بهبود نظام پولی کشور کمک کند.

مصوبه مجلس در واقع اصلاح شده مصوبه‌ای بود که در اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۹ توسط مجلس به تصویب رسیده بود و البته در خرداد ماه همان سال توسط شورای نگهبان برای انجام اصلاحاتی به مجلس اعاده شده بود و تکمیل شده پروژه ای بود که از سال ۱۳۸۶ در قالب فاز مطالعاتی شروع شده بود و سپس در مرداد ماه سال ۱۳۹۸ توسط هیات دولت در قالب لایحه به تصویب و برای سیر قانون‌گذاری به مجلس شورای اسلامی ارجاع شده بود که نهایتا در ۱۳ مهرماه در فاز تقنینی این موضوع به سرانجام رسید.

در قانون هم پیش بینی شده برای اجرای این موضوع برنامه کلان اجرایی با محوریت بانک مرکزی و همکاری دستگاه‌های ذی مدخل پیش بینی شده است، بر اساس مصوبه مجلس، یک دوره زمانی دو ساله الزامات و ترتیبات اجرایی طراحی می شود و سپس در طی یک بازه زمانی سه ساله دوره گذار انجام می شود. احتمالاً در دوره گذار هم ریال قدیم و هم ریال جدید هر دو گردش خواهند داشت و برای مردم از این بابت جای هیچ نگرانی وجود ندارد. پس از دوره گذار ریال جدید بر نظامات پولی کشور حاکم می شود.

با توجه به اهمیت موضوع یک ستاد ملی با حضور مقامات عالی کشور و دستگاه‌های ذی‌مدخل تشکیل خواهد شد و تمامی الزامات اجرایی آن در این ستاد ملی پیش بینی می شود. به عبارتی الزاماتی که در حوزه حقوقی, موضوعات رسانه‌ای، موضوعات فنی، موضوعات بانکی و ... در قالب پیوست‌های مربوطه تدوین شده است.

تجربه اصلاح پول ملی در کشورهای متعدد

اصلاح پول ملی اقدامی است که کشورهای متعددی آن را تجربه کرده اند. هم در سطح کشورهای منطقه مثل عراق، تاجیکستان، ترکیه و کشورهای فرامنطقه مثل برزیل آرژانتین مکزیک در طول ۵۰ سال اخیر بیش از ۱۸ کشور تجربه رفورم پولی را داشتند.

در کشورهای حوزه آسیای میانه هم کشورهایی مثل روسیه یا در حوزه اروپای شرقی مثل بلغارستان و رومانی هم تجربه اصلاح پول ملی را داشتند و تجربه‌ای است که به موجب قانون قرار است در کشور ما هم انجام شود.

بر اساس مصوبه حذف چهار صفر، واحد پول ملی تغییر نمی کند/ واحد پول ملی همچنان ریال می ماند

محمد شیریجیان معاون سیاستگذاری پولی بانک مرکزی درباره ابعاد طرح حذف چهار صفر از پول ملی می گوید: این پروژه با تشکل ستاد ملی اصلاح پول با حضور مقامات عالی کشور با هدف احیای جایگاه ریال به عنوان واحد پول ملی در دو فاز اجرایی می شود. در یک دوره دو ساله ترتیبات اجرایی آن انجام می شود و سپس در یک دوره گذار سه ساله ریال جدید جایگزین کامل پول ملی می شود.

وی افزود: آنچه که در متن قانون ذکر شده قرار نیست که واحد پول ملی تغییر کند. یعنی واحد پول ملی همچنان ریال است و اضعاف ان قران تعریف شده است. یعنی هر ۱۰۰ قِران معادل یک ریال است و همونطور که در قانون هم پیش بینی شده برای اجرای این موضوع برنامه کلان اجرایی با محوریت بانک مرکزی و همکاری دستگاه‌های ذی مدخل پیش بینی کردند.