رشد غافلگیرکننده کالاهای سرمایه ای

بر اساس داده های منتشر شده از پژوهشکده پولی و بانکی رشد تولید کالاهای سرمایه ای در مردادماه امسال با رشد چشمگیری همراه بوده است این رشد در حالی اتفاق افتاده که در دو گروه کالاهای مصرفی و واسطه ای  با کاهش  شدید مواجه بودند.

براساس این گزارش  تولیدکنندگان، نه در مسیر مطمئن رشد، بلکه روی لبه باریکی میان رونق و رکود در حرکت‌اند. بررسی دقیق عملکرد سه گروه اصلی کالاهای صنعتی مصرفی، واسطه‌ای و سرمایه‌ای نشان می‌دهد که تصویر روشنی از ثبات اقتصادی در دست نیست و چشم‌انداز پیش‌رو نیز به شدت وابسته به تحولات بیرونی، به‌ویژه نرخ ارز، سرمایه‌گذاری و تقاضای داخلی باقی مانده است.

شاخص تولید کالاهای مصرفی

تولید کالاهای مصرفی که شامل محصولاتی مانند مواد غذایی، پوشاک و لوازم خانگی است، در نیمه دوم سال ۱۴۰۳ وارد فاز پرنوسانی شد. در ابتدا رشد این بخش کاهش یافت و در ماه‌های پایانی سال حتی به محدوده نزدیک صفر رسید. اما دی‌ماه ورق برگشت و در سه‌ماهه منتهی به اردیبهشت ۱۴۰۴، شاهد رشد مثبتی حتی تا ۱۰ درصد بودیم.

اما این روند صعودی دوام نیاورد. خرداد ۱۴۰۴ نقطه‌ای برای بازگشت دوباره بود؛ جایی‌که رشد تولید به‌طور محسوسی کاهش یافت و به نزدیکی صفر رسید. این وضعیت تا مرداد ادامه داشت و نشانه‌هایی از رکود نسبی دیده شد. چنین شرایطی می‌تواند ناشی از کاهش قدرت خرید مصرف‌کنندگان در اثر تورم یا بی‌ثباتی کلی در فضای اقتصادی کشور باشد.

شاخص تولید کالای واسطه ای 

 وضعیت کالاهای واسطه‌ای، که مواد اولیه صنایع دیگر را تشکیل می‌دهند (همچون فولاد، مواد شیمیایی و پلاستیک)، نگران‌کننده‌تر است. از بهمن ۱۴۰۳ تا فروردین ۱۴۰۴، رشد تولید این گروه تقریباً صفر یا اندکی منفی بود. در اردیبهشت، روزنه هایی  از بهبود با رشد ۱ درصدی دیده شد، اما این امیدواری دوام چندانی نداشت.

با آغاز تابستان، دوباره سقوط در تولید شدت گرفت و تا مرداد، نرخ رشد سه‌ماهه این گروه به منفی ۴ درصد رسید،افت جدی‌ای که نشان‌دهنده چالش‌های ساختاری عمیق در زنجیره تأمین، عدم تقاضای موثر در صنایع پایین‌دستی، یا مشکلات ناشی از هزینه‌های بالای تولید و واردات مواد اولیه است. می‌توان گفت کالاهای واسطه‌ای وارد یک فاز رکودی شده‌اند.

شاخص تولید کالاهای سرمایه‌ای

روند تولید کالاهای سرمایه‌ای، که بیانگر سطح سرمایه‌گذاری صنعتی کشور است، روایت متفاوتی داشته است. پس از رشد مثبت و امیدبخش در ابتدای سال ۱۴۰۳، این بخش در نیمه دوم سال وارد شیب نزولی شد که تا پایان سال ادامه یافت. اما فروردین ۱۴۰۴ بار دیگر نشانه‌هایی از بازگشت دیده شد.

هرچند در خرداد و تیر دوباره افت شدیدی ثبت شد، اما مرداد ۱۴۰۴ با جهشی غافلگیرکننده همراه بود.اما در مرداد، رشد شاخص تولید کالاهای سرمایه ای رشد بالایی را ثبت کرد که به مثبت شدن رشد سه ماهه  منتهی به مرداد منجر شده است.تداوم این رشد مثبت، مستلزم ثبات بیشتر در سیاست‌های صنعتی، نرخ ارز و فضای کلان اقتصادی خواهد بود.