یک اقتصاددان: واردکنندگان به دلیل کاهش نرخ سود بانکی از دست دولت ناراحتند

دکتر بیژن عبدی کارشناس مسائل اقتصادی در گفتگو با «نسیم» با اشاره به انتقادات اقتصاددانان حامی بازار آزاد از کاهش نرخ سود بانکی اظهار کرد: در ابتدای روی کار آمدن دولت یازدهم این اقتصاددانان لایحه ای تحت عنوان خروج از رکود ارائه کردند که طی آن در دو یا سه مورد از جمله نرخ سود بانکی رفتارهای دولت قبل را به شدت نقد کردند.

وی خاطرنشان کرد: در میان تعجب همگان این اقتصاددانان از هر سه حالت کاهش، افزایش و تثبیت نرخ سود بانکی در دولت قبل انتقاد کردند و دولت قبل را محکوم کردند، در حالی که باید این سوال را از آن ها پرسید که مگر حالت چهارمی هم وجود دارد که آن ها از هر سه حالت انتقاد می کنند؟

اقتصاددانان لیبرال در تحلیل هایشان منافع حزبی را در نظر می گیرند

این اقتصاددان بر همین اساس گفت: بنابراین این مسئله نشان می دهد که این اقتصاددان در نقدهای خود بیشتر منافع حزبی را در نظر می گیرند.

عبدی با انتقاد از مکانیزم های حاکم بر بانکداری در اقتصاد نئوکلاسیک و اقتصاد مبتنی بر آموزه های بازار آزاد تصریح کرد: مکانیزم بانکی بر مبنای این تفکرات در هر حالتی مشکل ساز است و اصطلاحا مانند شمشیر دو لبه حرکت می کند.

وی با اشاره به اثرات بالا بودن نرخ سود بانکی بیان کرد: بالا بودن نرخ سود به نفع سپرده گذاران است و وام گیرندگان و کسانی که می خواهند از تسهیلات بانکی در تولید استفاده کنند ار پایین بودن نرخ سود بانکی منتفع می شوند.

این کارشناس اقتصادی با بیان این مطلب که " دو دیدگاه متفاوت در خصوص کاهش و یا افزایش نرخ سود بانکی همیشه با هم تعارض دارند " گفت: با مکانیزم و تفکر اقتصاد بازار آزاد نمی توان هیچ پاسخی برای تنظیم نرخ سود بانکی پیدا کرد، زیرا از یک طرف دولت برای حمایت تولید و صنعت ناچار است نرخ سود را پایین بیاورد و از طرف دیگر سر و صدای عده ای که از این ناحیه متضرر می شوند بلند می شود.

عبدی در خصوص اثرات کاهش نرخ سود بانکی عنوان کرد: وقتی نرخ سود از سقف انتظار پایین تر بیاید و صاحبان سرمایه با توجه به میزان تورم احساس کنند که قرار دادن سرمایه در بانک صرفه اقتصادی ندارد، بنابراین سرمایه های خود را به بازار می برند تا کالا بخرند.

وی افزود: اغلب کالاهایی که مورد توجه صاحبان سرمایه برای سرمایه گذاری است، ارز و مسکن است، بنابراین با ایجاد تشنج در بازار این کالاها بعد از مدتی رکود در جامعه افزایش پیدا می کند.

اقتصاد نئوکلاسیک برای بالا بودن نرخ سود بانکی به دنبال تورم است

این اقتصاددان با اشاره به راه حل اقتصاد نئوکلاسیک در برخورد با سود بانکی یادآور شد: اقتصاد نئوکلاسیک برای بالا نگه داشتن نرخ سود به دنبال افزایش تورم است که افزایش تورم هم رکود را به جامعه تزریق می کند و ما هیچ گاه نمی توانیم از آن فرار کنیم.

عبدی نسخه بانکداری اسلامی را در برخورد با نرخ سود بانکی تشریح کرد و گفت: در بانکداری اسلامی ما می توانیم سرمایه های مردم را با کالاهای تولیدی مرتبط کرده و مردم را در رشد تولید سهیم کنیم اما این مسئله هیچ گاه در کشور ما عملیاتی نشد.

وی ادامه داد: لازمه این کار این است که سهام صنایع در اختیار مردم قرار گیرد که اگر این اتفاق بیفتد شاید شکل بازار، نحوه تخصیص منابع ارزی و نحوه تقاضا و بازار بورس تغییر کند.

نظام پولی و بانکی ایران تابع اقتصاد لیبرالی است

این اقتصاددان با اشاره به الگوگیری نظام پولی کشور از دنیای غرب عنوان کرد: ما همچنان بر مبنای نرخ بهره عمل می کنیم و با همان مشکل نظام پولی آمریکا و اروپا رو به رو شده ایم؛ زیرا بحرانی که در آمریکا و اروپا وجود دارد از همین شبکه بانکی و بخش مسکن آغاز شد.

عبدی خاطرنشان کرد: مصیبت نظام پولی ما این است که می خواهیم از اقتصاد آموزه های بازار آزاد تقلید کنیم و سهمی برای مردم در اقتصاد قائل نیستیم.

وی افزود: راه حل این مشکل تغییر اساسی در ماهیت و مالکیت شبکه بانکی و منابع آن است و این که مردم در فرآیندهای اقتصادی نقش پررنگ تری را ایفا کنند.

این کارشناس اقتصادی با اشاره به کاهش نرخ سود بانکی بیان کرد: بر حسب منطق نرخ سود و نرخ تورم باید با یکدیگر هماهنگ باشد زیرا بانک ها با توجه به تحریم ها در ارائه تسهیلات با مشکل رو به رو هستند و هیچ کار تولیدی در حال حاضر به صرفه نیست.

بانک ها به جای ارائه تسهیلات به تولید به دنبال فعالیت های تجاری هستند

عبدی با انتقاد از رویه فعلی بانک ها عنوان کرد: در شرایط فعلی بانک ها در خدمت تجارت قرار گرفته اند، زیرا این بخش سود کوتاه مدت و بیشتری دارد و متاسفانه تجارت هم در ایران خلاصه شده در واردات و این که کالایی را از خارج وارد کنیم سود کلانی را از این ناحیه به دست آوریم و چند برابر قیمت به مردم بدهیم.

تجار از افزایش نرخ سود بانکی استقبال می کنند

وی در تشریح دلایل استقبال تجار و بازرگانان از نرخ سود بالای بانکی تصریح کرد: نرخ سود بالا در این شرایط رکود به نفع تجار است، بنابراین تجار وارد کننده از افزایش نرخ سود خوشحال می شوند و تولید هم در این صورت به نتیجه نمی رسد.

این اقتصاددان به بیان اثرات کاهش نرخ سود پرداخت و خاطرنشان کرد: در صورت پایین بودن نرخ سود این حجم بالای سپرده ها که متعلق به یک عده خاص هم هست و به طور عالانه در جامعه توزیع نشده است به سمت بازارهای دیگر می رود، زیرا دارندگان این سپرده ها تمایل زیادی به حضور در بازارهای کاذب دارند ولی مردم عادی در صورتی یک یا دو درصد سودشان تغییر کند فرق چندانی برایشان نمی کند.

عبدی افزود: ممکن است این افراد که اغلب ثروت باد آورده ای دارند به سمت خرید طلا خرید دلار و یا بورس بروند؛ اقتصاد ما بارها این مسئله را تجربه کرده است.

وی با انتقاد از بانک ها گفت: بانک ها تمایلی به ارائه تسهیلات به تولید ندارند و سنگ اندازی کرده و شانه خالی می کنند و به بهانه های مختلف مانند عدم ابلاغ بخشنامه و غیره از پرداخت تسهیلات به بخش های تولیدی خود داری می کنند.

دولت در کاهش نرخ سود بانکی به هدف خودش نمی رسد

این کارشناس مسائل اقتصادی ادامه داد: در آخر پول به دست کسی که مورد نیاز است نمی رسد و دولت هم از هدف خود فاصله می گیرد و در این شرایط هم تورم تشدید پیدا خواهد کرد.

عبدی گفت: اقتصاد ما چون از آموزه های نئوکلاسیک پیروی می کند، همواره بین این دو حالت در حال گردش است و راه حل منطقی هم برای خروج آن با این نوع تکنیک های اقتصادی وجود ندارد.

وی با بیان این مطلب که " نمی توان با نرخ سود بانکی بازی کرد " به نسیم گفت: مردم هماهنطور که مقام معظم رهبری فرمودند باید در اقتصاد حضور و مالکیت داشته باشند که این مالکیت باید در صنایع و منابع بانکی باشد.

این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: نحوه سرمایه گذاری بانک ها در پروژه ها باید به گونه ای باشد سود سهام آن به مردم برسد.

عبدی خاطرنشان کرد: شبکه بانکی به دلیل دیر بازدهی و شرایط رکود تمایلی به حمایت از صنایع کوچک ندارد و بانک ها سعی می کنند با انواع و اقسام موانعی که ایجاد می کنند مشارکت در تولید را به حداقل برسانند.

وی افزود: آن ها می خواهند منابع آزاد خود را در بخش تجارت بگذارند و زیرا نگاه شبکه بانکی به منابعش نگاهی تجاری است.

این اقتصاددان گفت: هیچ بانکی در راستای منافع ملی عمل نمی کند و بانک مرکزی هم در این زمینه بی مسئولیت نشان داده و به وظیفه خود عمل نمی کند.