چگونه سود 410 میلیاردی برنج، کشاورزان را فلج کرد

گروه اقتصادی_ مجید میرزاحیدری: اگرافزایش روز افزون واردات برنج به کشور را در شرایط کنونی به عنوان یکی از مهمترین دغدغه‌های بخش کشاورزی کشور به شمار آوریم چندان به بیراهه نرفته‌ایم چه آنکه افزایش واردات، به مرور، کسب و کار کشاورزانی را که به گونه مستقیم از این راه امرار معاش می‌کنند به خطر انداخته است.

با این حساب، نگرانی از واردات برنج در حالی رنگ و بوی جدی به خود گرفته که بر اساس آمارهای شبه رسمی، میزان واردات آن از سال 80 تا 91 یا یک صعود چشمگیر از 700 هزار تن به یک میلیون 289 هزار تن رسیده است.

رقمی که به طور متوسط از رشدی 45 درصدی حکایت دارد.

سرانه مصرف برنج در ایران حدود 40 کیلو گرم بوده که با محاسبه جمعیت 76 میلیون نفری میزان مصرف برنج به حدود 3 میلیون تن خواهد رسید.

بنابراین با احتساب تولید 2 میلیون و 400 هزار تنی برنج در هر سال و ذخیره سازی 200 هز ار تن در انبار، سالانه باید 800 هزار تن برنج وارد کشور شود و نه بیشتر.

سود میلیاردی واردات برنج

بدیهی است اولین آسیب این حجم واردات برنج، افت درصد خوداتکایی از 61 به 44 درصد بوده که به دنبال آن، خروج بیش از 2 میلیارد دلار ارز از کشور و فاصله گرفتن از خودکفایی در تولید این محصول از جمله تبعات بعدی آن به شمار می روند.

به نظر می رسد با توجه به اختصاص ارز 1226 تومانی برای واردات و قیمت تمام شده 1200 تومانی برای هرکیلو گرم برنج و عرضه آن در بازار به نرخ حداقل 3 هزار تومان، با حسابی سرانگشتی به ازای واردات 2 میلیون و 300 هزار تن برنج در سال گذشته سود حاصله به رقمی بالغ بر 410 میلیارد ریال خواهد رسید.

هر چند که به رقم فوق می‌توان مابه التفاوت نرخ ارز دولتی و بهای آزاد آن که در بازار بیش از سه هزار تومان است را هم افزود که با این حساب رقم سود حاصله بسیار فراتر از رقم مذکور خواهد بود.

رقمی که به گفته دبیر انجمن برنج ایران می تواند به بخش تولید اختصاص یابد تا از این رهگذر به شکوفایی هر چه بیشتر صنعت برنج ایرانی منجر شود.

به گفته علیزاده شایق، علت افزایش واردات برنج را باید از متولی تنظیم بازار این کالا یعنی وزارت جهاد کشاورزی پرسید هر چند که به نظر می‌رسد هیچ نشانه اعتراضی در اظهارات مقامات ارشد آن نسبت به همین حجم واردات مشهود نیست.

وی، با اشاره به شناسنامه دار شدن برنج وارداتی از مبادی رسمی کشور از ابتدای سالجاری، افزود: برنج ایرانی نیز از ابتد ای سال 95 شناسنامه دار می‌شود و دارای کد رهگیری خواهد بود.

اکنون، برنج ایرانی با همه مرغوبیت خود با مشکلات متعددی از جمله " هزینه بالای تولید " ، " نبود مزیت نسبی در تولید " ، " افزایش ضایعات در شالیکوبی " و " عدم اختصاص یارانه به تولید " دست و پنجه نرم می‌کند اما مهمترین آفت این محصول پر طرفدار ایرانی هیچ یک از مشکلات مورد اشاره نبوده بلکه افزایش چشمگیر واردات در هرسال است.

به نظر می رسد با وجود تقاضای زیاد برنج تولید داخل بر سر سفره ایرانی، اما استمرار در امر واردات، یگانه بازنده دوئل بین تولید کننده و وارد کننده را فقط محصول با کیفیتی خواهد کرد که به مرور از سبد کالای خانوار رخت بر می‌بندد.