استراتژی بین‌المللی شدن شرکت‌های کشاورزی خارجی چین
دولت چین به عنوان پایه و اساس صنایع فناوری پیشرفته در ابتدا اهداف و موتور پیشران صنعتی را تعیین و سپس بودجه دولتی را به سمت خودکفایی با نظارت‌های مستمر هدایت می‌کند.
امروز پروژه های کشاورزی جمهوری خلق چین به عنوان بخشی از «استراتژی بین‌المللی شدن» به سرمایه گذاری مشترک و ادغام و تملک با شرکت‌های معتبر بین المللی تشویق می‌شوند. دولت چین با اجازه دادن به شرکت‌ها (به ویژه شرکت‌های دولتی) برای مشارکت در پروژه‌های خارجی، این پیشرفت را تشویق کرد.
حسین شیرزاد، تحلیلگر حوزه توسعه کشاورزی در یادداشتی نوشت، ادغام و تملک ( A&M) به عنوان یکی از عوامل مؤثر در ایجاد ارزش در اقتصاد کشاورزی چین و به عنوان ابزاری استراتژیک در سطح حاکمیت شرکتی جهت توسعه و گسترش کسب و کارها به کار گرفته شد. این نقطه عطفی در فعالیت‌های سرمایه گذاری خارجی کشاورزی چین محسوب می‌شود.
یک شرکت دولتی چینی بسیاری از شرکت‌های های اروپایی-آمریکایی دیگر را با اقتدار مالی خویش خریده است. انقلاب دیجیتالی و بیوتکنولوژی هم به این ادغام و تملک ها کمک کرده است. دور اول سرمایه گذاری های چینی ها در ۲۰ سال پیش عمدتاً بر تولید غلات برای بازار چین به دلیل هشدارهایی که در خصوص افزایش قیمت های جهانی غلات در سال ٢٠٠٧-٢٠٠٨ حاکم بود، متمرکز شده بود و از آنجایی که سویا مهم ترین غله وارداتی چین است، تعدادی از سرمایه گذاری های چین بر روی سویای آمریکای جنوبی متمرکز شده بودند. اما اکنون استراتژی های سرمایه گذاری خارجی چین از خرید زمین به سمت ادغام و خرید زنجیره ای از شرکت‌ها درحال تغییر است و در حال حاضر توجه شرکت‌های چینی به سمت خرید دارایی های مرتبط با زنجیره تامین مانند انبارها، کارخانه های فرآوری، امکانات بندری و مشارکت در تجارت محصولات تولیدی به منظور نفوذ بیشتر چین بر قیمت ها به ویژه انواع بذور و نهاده ها تغییر کرده است.
بذرها و اولویت سیاست چین برای امنیت غذایی
وزارت کشاورزی و امور روستایی چین بر این باور است که عقب ماندگی این کشور در فناوری‌های پرورش بذر و تجاری‌سازی، حلقه ضعیف در توانایی این کشور برای متعادل کردن عرضه و تقاضای غلات برای امنیت غذایی است. اما دولت نمی خواهد برای از بین بردن این شکاف فقط به فناوری های خارجی تکیه کند. این تلاش برای تسریع پرورش بیولوژیکی، ویرایش ژن و زیست شناسی مصنوعی توسط شرکت های چینی از طریق تحقیق و توسعه، اکتساب و احتمالاً سرقت مالکیت معنوی (IP) برای تولید دانه های چینی برای کشاورزی چین خواهد بود. امروز بذرهای داخلی ۹۵ درصد از کل بذرهای کاشته شده در کشور را تشکیل می دهند و دولت می خواهد آن را به همین شکل حفظ کند.
دولت چین به عنوان پایه و اساس صنایع فناوری پیشرفته، در ابتدا اهداف و موتور پیشران صنعتی را تعیین و سپس بودجه دولتی را به سمت خودکفایی با نظارت های مستمر هدایت می کند. مقامات چینی که امنیت غذایی را به عنوان یک اولویت سیاست مطرح کرده اند، بذرها را «نیمه هادی‌های جدید» ( Seeds as the New Semiconductors) می نامند.
سرمایه گذاری چین در کشاورزی در دو دهه گذشته به سرعت در حال رشد است، چنانکه اکنون از مخارج عمومی در ایالات متحده فراتر رفته است و هر ماهه موسسات عمومی و دانشگاهی کشور تعداد فزاینده ای درخواست برای ثبت اختراعات کشاورزی و حقوق مالکیت جدید برای گونه های گیاهی ارائه می کنند. با این حال، بخش خصوصی چین بازیگر نسبتاً ناچیزی در تجاری سازی نوآوری های بذر بوده است در حالی که شرکت های خصوصی در ایالات متحده سه چهارم تحقیقاتی را انجام می دهند که منجر به کاربردهای تجاری در حوزه کشاورزی می شود، شرکت های چینی تنها مسئول ۱۰ تا ۲۰ درصد تحقیق و توسعه در بخش کشاورزی هستند. این تا حدی به این دلیل است که این اجزای صنعت ارتباط سینرژیک نداشته و متفرق هستند. آنها شامل حدود ۶۴۰۰ شرکت تولید بذر ثبت شده بوده که عمدتاً شرکت‌های کوچک مقیاس را تشکیل می دهند. با درک این نقطه ضعف، مشابه رویکرد پکن در سایر بخش‌های صنعتی، به وزارت کشاورزی و امور روستایی دستور داده شده است تا با هدایت حمایت‌های دولتی به شرکت‌های پیشرو که می‌توانند رشد صنعت بذر تجاری کشور را تسریع بخشند، ادغام با بخش خصوصی را تحت فشار قرار دهد. به عبارت دیگر، از سال ۲۰۲۳ میلادی باید موفق ترین شرکت‌های بذر را در میان بزرگترین شرکت های بذر چین که در پروسه «اکتساب و ادغام» وارد شده اند، انتخاب کند. رویکرد «خرید، ادغام و تملیک» در سال‌های اخیر به‌عنوان سریع‌ترین راه برای دسترسی چین به فناوری‌های بذری که در کشورهای دیگر کشف شده‌اند دنبال شده است، اگرچه برخی از چنین معاملات بزرگ، آن طور که انتظار می‌رفت به نتیجه نرسیده‌اند.
بزرگترین و پرمخاطب ترین خرید طی ۱۰ سال اخیر، خرید شرکت کشاورزی سوئیسی ( Syngenta) توسط شرکت (ChemChina) بود، خرید یکی از ۴ شرکتی که بر بازار جهانی دانه ها و مواد شیمیایی گیاهی در جهان تسلط دارد یک پیروزی بزرگ برای کشاورزی چین محسوب می شود. با این حال، مانند بسیاری از شرکت های دولتی چین، هولدینگ های معتبر هم با زیان کار می کنند. یک شرکت فعال در حوزه تحقیقات، به دلیل موانع نظارتی چین در فروش دانه های اصلاح شده ژنتیکی در بازار چین نتوانست رشد کند.
یکی از قراردادهای بحث برانگیز چینی ها، خرید شرکت معتبر تجارت بذر ذرت داو کمیکال در برزیل به مبلغ ۱.۱ میلیارد دلار بود که با شرکت بذر Yuan Longping High-Tech Co Ltd مرتبط است. بر اساس اطلاعات درز شده از مفاد قرارداد عمومی شرکت در آن زمان این قرارداد شامل مجموعه‌ای غیرمتمرکز از مراکز تحقیقات بذر و دسترسی به بانک ژرم پلاسم ذرت برزیلی بود.
سیاست چین در ادغام شرکت‌های کشاورزی بین‌المللی
سیاست دولت چین بر این اساس استوار شده که شرکت‌های بذر دولتی نیز به خرید دارایی‌هایی و برندهای معتبر فنآوری های روز کشاورزی از طریق ادغام بین‌المللی ادامه دهند. چنانکه تصاحب مونسانتو توسط بایر و ادغام Dow DuPont در راستای پیگیری این سیاست ها بوده است.
اصولاً شرکت‌های چینی به‌منظور به‌دست آوردن مهارت‌ها و تکنولوژی‌های شرکت هدف، دست به تملک آن یا ادغام با آن می‌زنند. برخی از شرکت‌ها، فناوری‌های اختصاصی را تحت کنترل دارند که به‌دست آوردن این فناوری از ابتدا و شروع کردن آن از صفر برای شرکت‌های دیگر بسیار زمان‌بر و پرهزینه است. بنابراین، روش ساده‌تر برای دسترسی به این فناوری‌ها این است که شرکت موردنظر را تحت اختیار بگیرند.
ادغام یا تملک، برای هر دو شرکت فرصتی را فراهم می‌کند که پیشرفت فناوری خود را با هم ادغام کنند و با اشتراک‌گذاری دانش و امکانات خود به ارزش بیشتری دست پیدا کنند. این نوع از ادغام‌ها معمولاً به نوآوری و تولید محصولات و خدمات جدید منجر می‌شود. از این رو نه‌تنها برای شرکت‌ها بلکه برای کل صنعت کشاورزی، سودمند است. از سویی علاوه بر فناوری و امکانات، این مورد را می‌توان به مهارت‌ها هم تعمیم داد. برخی مهارت‌ها اختصاصی هستند و دسترسی به آنها در شرایطی ممکن است که دو شرکت با هم ادغام شوند یا یکی باید تحت کنترل دیگری در آید. البته با توجه به اهمیت صنعت بذر برای امنیت ملی چین، این ادغام ها و تملک ها به شدت توسط تنظیم کننده های دولتی در کشورهای میزبان مورد بررسی قرار گرفته است.
آمریکا و دولت های اروپایی به طور فزاینده ای از طریق بررسی های سرمایه گذاری خارجی چین به طور خاص برای جلوگیری از انتقال فناوری های کلیدی و IP این شرکت‌ها را تحت نظر قرار داده اند. در این رابطه چندین پیگرد قانونی در ایالات متحده در مورد سرقت یا «جاسوسی اقتصادی» توسط اتباع چینی در زمینه فناوری بذر، برخی آگاهی ها را در این موارد افزایش داده است و نشان داده که در غفلت غربی ها، جمع آوری اطلاعات در صنعت کشاورزی در مقیاسی بسیار بزرگتر از آنچه قبلاً تصور می شد با موفقیت توسط چینی ها انجام می شود.
به گفته مدیر وقت اف بی آی (حزب کمونیست چین) تحقیق در مورد همه چیز از تجهیزات نظامی تا توربین‌های بادی گرفته و حتی تا دانه‌های برنج و ذرت را هدف قرار داده است. او هشدار داد که کشاورزی آمریکا چه از طریق دسترسی به تحقیقات شرکت‌های ممتاز، انتقال اطلاعات به خارج از دانشگاه ها یا مراکز تحقیقاتی دولتی، یا از طریق کندن بذر در یک مزرعه یکی از «نرم‌ترین اهداف» برای سرقت IP است و دولت چین می‌تواند از طریق ارسال‌های قانونی توسط شرکت‌های خارجی به داده‌های اختصاصی دسترسی داشته باشد. به هر حال، رویکرد سیاست اصلی در استراتژی جدید امنیت غذایی ملی چین، تسریع پروژه‌های نوآوری بذر و اجرای حقوق داخلی قوی‌تر IP برای «کاربرد صنعتی پرورش بیولوژیکی» است. محققان در سازمان‌های دولتی و خصوصی چین تشویق خواهند شد تا با استفاده از پیشرفته‌ترین ابزارهای ویرایش ژن، توسعه انواع غلات و دانه‌های هیبریدی را تسریع بخشند.
حتی گمانه‌زنی‌هایی وجود دارد مبنی بر اینکه پکن در حال آماده شدن برای تصویب مجوزهای بیشتر بذرهای اصلاح شده ژنتیکی (تراریخته) است که بسیاری از کشاورزان چینی در حال حاضر برای خرید آن از بازار سیاه تلاش هایی کرده و احتمالاً آنها را خریداری کرده اند.
