از توسعه انرژی‌های نو و تولید برق پراکنده غفلت کردیم، گرفتار خاموشی‌های بی‌سابقه شدیم/ چرا وزارت نیرو به یکباره نرخ خرید تضمینی برق را کاهش داد؟
بالسینی گفت: خاموشی‌هایی که در سطح کشور اتفاق می‌افتد و این خاموشی‌ها آثار اقتصادی قابل توجهی را بر اقتصاد کشور وارد می‌کند. متوجه نمی‌شوم که چه دلیلی دارد که یکباره دولت و وزارت نیرو قیمت خرید تضمینی برق از نیروگاه‌ها ی تجدیدپذیر را به شدت کم می‌کنند!
اصغر بالسینی اقتصاددان و تحلیلگر مسائل اقتصادی در گفتگو با « نود اقتصادی » با انتقاد از خاموشی‌های اخیر اظهار کرد: خاموشی‌های اخیر آثار زیان بار اقتصادی و اجتماعی بر اقتصاد کشور تحمیل کرده است. یکی از تحلیل‌هایی که در این زمینه وجود دارد این است که دلیل بهم خوردن عرضه و تقاضا در تولید انرژی برق چیست؟ به نظر میرسد ظرفیت اسمی که در حوزه نصب انرژی برق که باید در سال‌های اخیر با یک شتاب و رشد قابل توجهی اتفاق می‌افتاد، وجود نداشته است. یعنی افزایش ظرفیت نیروگاه‌های کشور از شتاب و سرعت کافی برخوردار نبوده است.
وی افزود: خروج نسبی اقتصاد کشور از رکود هم تقاضا برای برق را به اندازه پیش بینی‌ها افزایش داده است. ظرفیت اسمی تولید برق در کشور ما بالای 78 هزار مگاوات است، ولی چیزی که در عمل به عنوان برق در شبکه برای استفاده بخش‌های مختلف صنعتی، تجاری و خانگی وارد می‌شود، حدود 55 تا 57 هزار مگاوات در برهه‌های مختلف است و به همین اندازه هم تقاضای برق داریم.
خاموشی‌های روزهای اخیر بعد از جنگ تحمیلی بی‌سابقه است
این اقتصاددان گفت: در شرایط گرما اوج مصرف برق به ساعاتی منتقل می‌شود که شبکه برق ما پایداری کمی برای تامین برق دارد و در نتیجه ما نتوانسته‌ایم تقاضا را به اندازه کافی کنترل کنیم و در مقابل عرضه پائین‌تر از آن چیزی است که باید اتفاق می‌افتاد. در نتیجه شاهد این هستیم که خاموشی‌های گسترده در بخش‌هایی از کشور اتفاق می‌افتد که می‌توان گفت در دوره بعد از جنگ بی‌سابقه است.
بالسینی گفت: پیک مصرف برق در همه کشورهای دنیا اتفاق می‌افتد و در آنجا تقاضا را مدیریت می‌کنند تا به نسبت آن وضعیتی که در عرضه برق وجود دارد مشکلات کمتر شود. راه دیگر این است که با راهکارهای جایگزین اصطلاحاً پیک‌سیوینگ و یا پیک سایی اتفاق می‌افتد.
وی عنوان کرد: در کشور ما چطور می‌توانست پیک‌سایی رخ دهد؟ انرژی‌های نویی که باید در سال‌های گذشته روی آن سرمایه‌گذاری میشد و باید در شبکه سراسری برق وارد میشد و متاسفانه با غفلت بسیار جدی که در این زمینه داشتیم اتفاق نیفتاده است و این مایه تاسف برای اقتصادی همانند اقتصاد ماست که سهم انرژی‌های نو در سبد انرژی کشور ما کمتر از نیم درصد است.
بالسینی تصریح کرد: یعنی حداکثر 240 الی 250 مگاوات به صورت واقعی برق از طریق انرژی‌های نو وارد شبکه می‌کنیم. آیا ظرفیت واقعی ما این میزان است؟ قطعاً این میزان نیست. در بخش‌های مختلف انرژی‌های نو ظرفیت‌های قابل توجهی داریم که از آنها استفاده نکرده‌ایم.
دولت روحانی قیمت انرژی‌های نو را پایین آورد
وی خاطرنشان کرد: اگر سیاستگذاری‌های انرژی نو و تجدیدپذیر یا انرژی‌های دیگری که در پیک‌سایی به ما کمک می‌کند را در سال‌های اخیر بررسی کنید، می‌بینید که وزارت نیرو غفلت و خطاهای بسیاری زیادی داشته است. اولین خطایی که اتفاق افتاد این بود که در سال 1395 بر اساس برنامه‌ریزی غلطی که در حوزه سیاست‌گذاری کلان اقتصاد اتفاق افتاد و وزارت نیرو هم دست بسته در این زمینه اقدام قابل توجهی انجام نداد، این بود که بر اساس تصمیم‌گیری‌هایی که انجام شد قیمت انرژی‌های نو و تجدیدپذیر را به شدت پائین آوردند.
این اقتصاددان گفت: وقتی قیمت انرژی نو که باید حمایت شود تا افزایش ظرفیت داشته باشیم را کاهش می‌دهند، طبیعی است سرمایه‌گذاران به این سمت نمی‌آیند. در سال 1394 یعنی قبل از تغییر قیمت انرژی‌ها، قیمت هر کیلووات ساعت برقی که از طریق انرژی تجدیدپذیر زیست توده یا لندفیل تولید میشد، 290 تومان بوده است و سال بعد 270 تومان می‌شود. قیمت هر کیلووات برقی که در حوزه زباله سوز بوده از 587 تومان به ازای هر کیلووات به 370 تومان میرسد. قیمت برق تولیدی در مزرعه بادی بیش از 50 مگاوات قبلاً 406 تومان به ازای هر کیلووات ساعت بوده و الان 340 تومان شده است. با این تغییر قیمت کدام بخش خصوصی سرمایه‌گذاری می‌کند؟
چرا وزارت نیرو به یکباره نرخ خرید تضمینی برق را کاهش داد
بالسینی خاطرنشان کرد: متوجه نمی‌شوم که چه دلیلی دارد که یکباره دولت و وزارت نیرو قیمت خرید تضمینی برق از نیروگاه‌های تجدیدپذیر را به شدت کم می‌کنند! شما فرض کنید ما ظرفیت قابل توجهی در مناطق مختلف کشور خود مثلا در دشت قزوین و شمال کشور در حوزه انرژی بادی داریم. یعنی ظرفیت نیروگاه‌های بادی کشور ما ظرفیت قابل توجهی است. از آن بالاتر فرض کنید نیروگاه‌های خورشیدی چقدر می‌توانند کمک کنند و عرضه انرژی برق به صورت تضمین‌شده و با اطمینان بیشتری به شبکه وارد شود. در همین حوزه انرژی خورشیدی یکباره قیمت انرژی تحویلی نیروگاه‌ها از 560 تومان به ازای هر کیلو برق در ساعت با کمال تاسف تقریباً نصف می‌شود و به 320 تومان میرسد. کدام بخش خصوصی را می‌توانید داشته باشید با این تغییر قیمت‌ها خود را وفق دهد؟
وی گفت: متاسفانه بر اساس سیاست‌گذاری غلطی که در حوزه قیمت‌گذاری انرژی‌های نو داشتیم، بسیاری از سرمایه‌گذاران بخش خصوصی و داخلی و بخش قابل توجهی از سرمایه‌گذاران خارجی که ظرفیت خوبی در اقتصاد ایران در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر دیده بودند به دلیل تغییر قیمت‌ها و تغییر در سیاست‌گذاری‌ها عقب‌نشینی کردند.
سهم انرژی‌های نو در سبد انرژی کشور به 0.32 درصد رسید
این اقتصاددان بیان کرد: در نتیجه انرژی‌های تجدیدپذیری که فرض کنید باید 5 درصد سهم در سبد انرژی کشور داشته باشند الان حدود 32 صدم درصد یعنی کمتر از نیم درصد در سبد انرژی کشور نقش دارند. در چنین شرایطی این نیروگاه‌ها که می توانستند در پیک مصرف به پیک‌سایی در شرایط انرژی ما کمک کنند وجود ندارند و وارد نشدند.
وی بیان کرد: متاسفانه باید بگوئیم غفلت‌های بزرگی در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر اتفاق افتاده است. نگاه کلان به این موضوع وجود ندارد. متاسفانه وزارت نیرو درگیر مسائل روزمره خود است. وقتی در افق چشم‌انداز 20 سال 1404 خود را قدرت اول اقتصادی منطقه می‌دانیم و در زیرمجموعه‌ها باید این چنین باشد. در کجای کار انرژی‌های تجدیدپذیر و حوزه انرژی‌های نو هستیم؟ الان عربستان سعودی برنامه تولید ۲۰۰ هزار مگاوات برق خورشیدی تا سال ۲۰۳۰ را دارد که انقلاب جدی در این زمینه خواهد بود. آیا ما توانسته‌ایم برنامه ریزی این چنین داشته باشیم؟
بالسینی در پایان گفت: نتیجه این می‌شود که کشور درگیر تامین روزمره برق می‌شود و برق کشورهای منطقه‌ای که در مورد تامین آنها قراردادهایی داشتیم را نمی‌توانیم انجام دهیم و در نهایت می‌شود خاموشی‌هایی که در سطح کشور اتفاق می‌افتد و این خاموشی‌ها آثار اقتصادی قابل توجهی را بر اقتصاد کشور وارد می‌کند.
