داستان هندوانه و جریمه صادرات

«سالانه ۲۰ میلیارد مترمکعب ،معادل کل نیاز آبی بخش صنعت، آب مجازی از کشور خارج می‌شود.» این در حالی است که امسال کمبود آب 4 میلیون تن تولید گندم را کم کرد.بر اساس دستورالعمل تازه گمرک، «از امروز صادرات محصولات آب‌بر مشمول پرداخت یک درصد ارزش پایه به‌عنوان عوارض می‌شود.» تا با کاهش کشت و کاهش صادرات صیفی‌جات، آب کشور به آنطرف مرزها نرود.سابقه این تصمیم‌ها به سال‌های گذشته بازمی‌گردد؛ بارها اخذ عوارض صادرات محصولات آب‌بر با هدف کاهش تولید این محصولات اجرا شده بود اما طبق آمار وزارت جهاد کشاورزی کشت محصولات صیفی و آب‌بر مانند هندوانه به بیش از ۱۲۰ هزار هکتار رسیده و نسبت به پنج سال قبل افزایش یافته است.

این در حالی است که قانون وزارت جهاد کشاورزی را مکلف کرده تولید کالاهای اساسی را افزایش و به همان نسبت محصولات آب بر مانند صیفی جات را کاهش دهد، چراکه ایران سالانه بیش از ۱۲ میلیارد دلار—معادل یک‌سوم درآمد نفتی—را صرف خرید اقلام ضروری مانند گندم، ذرت و دانه‌های روغنی می‌کند.کارشناس کشاورزی افشین خاقانی می‌گوید نباید کشاورز را محدود کرد هر محصولی را بکارد بلکه از محل ارز صادرات، کالاهای اساسی مورد نیاز را وارد کند. در مقابل، عباس کشاورز، وزیر پیشین جهاد کشاورزی، تأکید می‌کند جنگ روسیه و اوکراین نشان داد اتکای بیش از حد به واردات مخاطره‌آمیز است؛ زیرا اولا صادرات از این دو کشور متوقف شد ثانیا قیمت گندم و نهاده‌ها به دو برابر افزایش یافت.کارشناسان راهکار اصلی را اجرای الگوی کشت می‌دانند که بیش از 10 سال پیش تصویب شده اما هنوز عملیاتی نشده است. این الگو باید نسخه‌ای روشن برای کشاورزان ارائه دهد که رویکرد آن متمایل شدن بخش کشاورزی به سمت تولید بیشتری کالاهای ضروری و کاهش تولیدات کشاورزی آب‌بر است.