سوغات صادق از چین/ انتقال تکنولوژی ساخت مسکن اجتماعی یا تهاتر نفت؟
سفر اخیر وزیر راه و شهرسازی به همراه برخی نمایندگان مجلس به چین، شاید محور اصلی مذاکرات او با وزیر مسکن و شهرسازی جمهوری خلق چین انتقال دانش فنی در حوزه‌های ساخت مسکن اجتماعی توسط این کشور به ایران باشد. موضوعی که بارها و بارها با انتقاد انبوه سازان و شرکت های بزرگ سازنده ایرانی همراه بوده و آنرا نوعی بی احترامی به خود می دانند.
سفر هفته گذشته وزیر راه و شهرسازی به همراه برخی نمایندگان و اعضای کمیسیون عمران مجلس به چین برای شرکت در اجلاس بین‌المللی اتصال ریلی چین–اروپا شاید یک دستاورد بزرگ برای این وزارتخانه محسوب شود. این دستاورد بزرگ شاید همان موضوع ورود چینی‌ها به بازار مسکن ایران بعد از سال‌ها انتظار باشد.
فرزانه صادق، وزیر راه و شهرسازی ایران، در دیدار با «نی هونگ» بر اهمیت توسعه سرفصل‌های مشترک در حوزه ساخت‌وساز، مسکن و مقاوم‌سازی تأکید کرد و چین را یکی از پیشرفته‌ترین کشور‌ها در اجرای پروژه‌های ساختمانی و زیرساختی دانست.
ایران آماده انتقال دانش فنی، تجربیات و فناوری‌های نوین چینی
وی اعلام کرد که ایران آماده انتقال دانش فنی، تجربیات و فناوری‌های نوین چینی در حوزه توسعه شهری، ساخت‌وساز‌های صنعتی و ارتقای کیفیت بنا‌ها است.
اگر چه قرار است یادداشت تفاهم همکاری مسکن ایران و چین در سفر رئیس‌جمهوری به چین امضا شود، اما آنچه که بسیار حائز اهمیت است این است که در ایران بیش از ۶۰ تا ۷۰ هزار شرکت مهندسی وجود دارد که هم به لحاظ فنی و هم به لحاظ دانش مهندسی جزو برترین‌ها در دنیا هستند. اما سوال این است که چرا ایران می‌خواهد پای چینی‌ها به بازار مسکن ایران باز شود؟
مذاکرات ایران با چین برای ورود فناوری نوین به ایران از دوره وزارت مرحوم رستم قاسمی یعنی از سال ۱۴۰۰ کلید زده شد و به نظر می‌رسد با سفر مسعود پزشکیان رئیس جمهوری به این کشور و با امضای یادداشت تفاهم عملا بعد از چهار سال پای شرکت‌های چینی به بازار مسکن ایران باز شود.
قرار نیست که چینی‌ها کارگر به ایران بیاورند، یا مهندس یا مصالح ساختمانی وارد کشور کنند
رستم قاسمی وزیر اسبق راه و شهرسازی درباره مذاکره با شرکت‌های خارجی برای ورود فناوری‌های نوین ساخت‌وساز مسکن به کشور معتقد بود که قرار نیست که چینی‌ها کارگر به ایران بیاورند، یا مهندس یا مصالح ساختمانی وارد کشور کنند بلکه قرار است چینی‌ها فناوری‌های نوین ساخت‌وساز را به ایران می‌آورند.
بخش مسکن با حوزه نفت کاملا متفاوت است
این اظهارات به خوبی نشان می‌داد که وزیر اسبق راه و شهرسازی تجربه خوبی با چینی‌ها در مذاکرات و در زمانی که او وزیر نفت بوده است دارد. اما سوال این است که بخش مسکن با حوزه نفت کاملا متفاوت است. چرا که ایران در دوران تحریم به شدت نیازمند انتقال تکنولوژی به حوزه نفت بوده و هست، اما تحریم به طور مستقیم اثری بر بخش مسکن ندارد چرا که بخش مسکن بخشی درونی و با تکنولوژی بومی است؛ و اینکه مسکن کالایی غیرقابل تجارت است و در تولید و عرضه آن وابستگی جدی به واردات وجود ندارد و مازاد تولید آن نیز امکان صادرات نمی‌یابد.
ایرج رهبر رئیس انجمن انبوه سازان مسکن که در سال‌های اخیر بارها و بارها با وزرای راه و شهرسازی در زمینه تهدید حضور چینی‌ها در بازار مسکن مذاکره و هشدار داده است معتقد است که ایران هم تکنولوژی ساخت مسکن دارد و هم نیروی انسانی بنابراین به نظر می‌رسد حضور چینی‌ها در بازار مسکن ایران یک موضوع سیاسی و رفتار دیپلماتیک باشد.
ایران دارای تکنولوژی ساخت و نیروی فنی حرفه‌ای و مجربی در حوزه مسکن است
او در پاسخ به این پرسش که گویا حضور چینی‌ها در بازار مسکن ایران جدی شده است و آنطور که وزیر راه و شهرسازی اعلام کرده است یادداشت تفاهم آن با حضور رئیس جمهور در کشور چین به امضاء خواهد رسید؟ گفت: از دوران مرحوم قاسمی وزیر اسبق راه و شهرسازی حضور چینی‌ها در بازار مسکن ایران مطرح بود. اتفاقا در جلساتی که با مرحوم قاسمی وزیر اسبق راه و شهرسازی داشتیم او را مجاب کرده بودیم که ایران دارای تکنولوژی ساخت و نیروی فنی حرفه‌ای و مجربی در حوزه مسکن است.
ایران از نظر نیروی فنی و مهندسی در رده دوم و سوم جهان است
او ادامه داد: ایران دارای ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار مهندس و ۷۰ هزار شرکت مهندسی است. پس ایران از نظر نیروی فنی و مهندسی در رده دوم و سوم جهان است و تعداد فارغ التحصیلان مهندسی در کشور به اندازه تعداد فارغ التحصیلان مهندسی در آمریکا به اندازه ۲۰۰ هزار مهندس است. پس ایران هم دارای تکنولوژی و هم نیروی فنی و مهندسی است.
رهبر تاکید کرد: ایران در حال حاضر از تکنولوژی پرینت سه بعدی برای ساخت مسکن استفاده می‌کند و اتفاقا دستگاه‌های آن را هم تولید کرده است. در تمام جلسات برگزار شده در سال ۱۴۰۰ ما مسئولان ارشد وزارت راه و شهرسازی را قانع کردیم که ایران دارای توانایی‌های بالایی در حوزه ساخت و مقاوم سازی است. به هر حال وزیر اسبق راه و شهرسازی نیز که سابقه حضور در وزارت نفت را هم داشتند اعلام کردند که با چینی‌ها در حوزه نفت همکاری کرده‌ایم و نتایج خوبی هم کسب کرده‌ایم. اما سوال ما این بوده و هست که مسکن با حوزه نفت کاملا متفاوت است چرا که در دوران تحریم، حوزه نفت کاملا تحت تاثیر قرار گرفته است، اما بخش مسکن، بخشی درونی و با تکنولوژی بومی است و تحریم‌ها نمی‌تواند بر این بخش اثر گذار باشد.
موضوع حضور چینی‌ها همانا بحث تهاتر نفت
رئیس انجمن انبوه سازان مسکن در پاسخ به این پرسش که چرا وقتی در ایران دارای تکنولوژی و نیروی فنی مهندسی خبره‌ای هستیم به سراغ سایر کشور‌ها برویم؟ گفت: تصور ما این است که موضوع حضور چینی‌ها همانا بحث تهاتر نفت باشد. چرا که ایران نفت خود را به فروش می‌رساند، اما وقتی پول نفت را دریافت نمی‌کند، چینی‌ها را متقاعد کرده است که با حضور در ایران اقدام به ساخت مسکن کنند. البته در حال حاضر برخی از شرکت‌های چینی در ایران حضور دارند.
پول نفت زنده و وصول شود!
رهبر در پاسخ به این پرسش که آیا اعتراض خود و یا درخواست جلسه با فرزانه صادق وزیر راه و شهرسازی در خصوص مشکلات حضور چینی‌ها در بخش مسکن را ارائه کرده‌اید؟ گفت: به هر حال وزیر راه و شهرسازی یک ایرانی است و وضعیت اقتصادی و توانایی مهندسین ایرانی را به خوبی می‌داند. او نیز با این اقدام که به نظر می‌رسد سیاسی و یک رفتار دیپلماتیک است تلاش دارد تا پول نفت را زنده و وصول کند.
کارشناسان و برخی اقتصاددانان در واکنش به حضور چینی ها در بازار مسکن معتقد هستند که نباید اجازه دهیم که صنعت ساختمان همانند سایر صنایع که با حضور سایر کشور‌ها به فنا رفت دچار اضمحلال شود. چرا که ایران سابقه چند هزار ساله در امر معماری و ساختمان دارد و دانش فنی مناسبی در سطح وسیع در قالب شرکت‌ها و سازندگان دارد بنابراین ورود چینی‌ها این بنیه را تضعیف می‌کند. امید است همان معامله‌ای که واردات منسوجات ترکیه‌ای با صنعت نساجی کشور در چند دولت گذشته انجام داد صنعت ساختمان را به فنا نبرد.
