افت ۹ درصدی تولید سیگار؛ سهم ۲۷ درصدی قاچاق از بازار

محمدرضا تاجدار، رئیس انجمن تولیدکنندگان، واردکنندگان و صادرکنندگان محصولات دخانی، امروز در نشست خبری با اشاره به نبود آمار رسمی منتشرشده از سوی مراجع ذی‌ربط، گفت: متولی اعلام آمار در حوزه محصولات دخانی مرکز آمار ایران و ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز هستند، اما از آنجا که تاکنون آمار رسمی سال جاری منتشر نشده، انجمن بر اساس داده‌های تولیدی موجود اقدام به برآورد کرده است.

وی افزود: بر اساس این برآوردها، مصرف سیگار در کشور طی سال جاری حدود ۱۰۰ میلیارد نخ است که در هشت‌ماهه نخست سال، مصرف به حدود ۶۶ میلیارد و ۶۶۷ میلیون نخ رسیده است. از این میزان، تنها ۷۳ درصد از طریق تولید داخلی تأمین شده است.

تاجدار اظهار کرد: میزان تولید سیگار در هشت‌ماهه امسال ۴۸ میلیارد و ۲۸۹ میلیون نخ بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۹ درصد کاهش نشان می‌دهد.

به گفته وی، حدود ۲۷ درصد نیاز بازار، معادل بیش از ۱۸ میلیارد نخ سیگار، از طریق قاچاق تأمین می‌شود که بخش عمده آن از مبادی غیررسمی و به‌ویژه از امارات متحده عربی وارد کشور می‌شود.

رئیس انجمن تولیدکنندگان محصولات دخانی با اشاره به فشارهای مالیاتی این صنعت گفت: بین ۶۰ تا ۷۰ درصد قیمت تمام‌شده محصولات دخانی مربوط به مالیات و عوارض است. این در حالی است که تولیدکنندگان برای تأمین ارز مواد اولیه، بیش از ۱۹۰ روز در صف تخصیص ارز بانک مرکزی قرار دارند و این مسئله به کاهش تولید و فعالیت واحدها تا زیر ۵۰ درصد ظرفیت منجر شده است.

وی همچنین به مشکلات لجستیکی ناشی از تحریم‌ها اشاره کرد و گفت: در حوزه حمل‌ونقل، تولیدکنندگان ناچار به پرداخت هزینه مازاد حدود ۵۰ سنت به ازای هر کیلومتر هستند که فشار مضاعفی بر هزینه‌های تولید وارد می‌کند.

سقوط تولید تنباکو و غلبه قاچاق بر بازار

تاجدار با انتقاد از وضعیت بازار تنباکو اظهار کرد: تولید تنباکو در کشور به‌شدت کاهش یافته است؛ به‌طوری‌که تولید از ۱۹۱۵ تن در سال ۱۴۰۲ به ۷۴۱ تن در سال ۱۴۰۳ و در سال جاری به حدود ۵۲۷ تن رسیده است. این آمار به ترتیب نشان‌دهنده کاهش ۶۱ درصدی و ۲۹ درصدی تولید است.

وی افزود: در حال حاضر برآورد مصرف داخلی تنباکو حدود ۸ هزار تن در هشت‌ماهه سال است، در حالی که ۹۳.۴ درصد این بازار در اختیار محصولات قاچاق قرار دارد. به گفته تاجدار، عوارض بالای مالیاتی باعث کم‌اظهاری تولید و از بین رفتن صرفه اقتصادی شده و در نتیجه، بازار به‌طور کامل به سمت قاچاق سوق پیدا کرده است.

وابستگی بالا به واردات مواد اولیه

رئیس انجمن تولیدکنندگان محصولات دخانی درباره میزان وابستگی این صنعت به واردات گفت: بسته به نوع محصول، بین ۵۰ تا ۷۰ درصد مواد اولیه تولید دخانیات وارداتی است که شامل توتون، کاغذ و فیلتر می‌شود. در حوزه بسته‌بندی، داخلی‌سازی تقریباً به ۱۰۰ درصد رسیده است.

به گفته تاجدار، در حال حاضر ۵۰۰ نوع محصول دخانی قاچاق از ۱۲۴ برند مختلف در بازار کشور وجود دارد.

سیگارهای الکترونیکی؛ ممنوع اما فراگیر

وی در خصوص سیگارهای الکترونیکی و حرارتی گفت: این محصولات در کشور نه تولید می‌شوند و نه مجوز قانونی دارند، اما به‌صورت گسترده از مسیر قاچاق وارد بازار شده‌اند و حتی در فضای مجازی به‌راحتی عرضه می‌شوند.

تاجدار با اشاره به اینکه تولیدکنندگان اختیارات مستقیم در حوزه مبارزه با قاچاق ندارند، افزود: با این حال، انجمن تفاهم‌نامه‌ای با پلیس امضا کرده و حتی آمادگی پرداخت پاداش برای کشفیات را اعلام کرده است، اما ریشه اصلی قاچاق به تصمیمات قانونی و سیاست‌گذاری بازمی‌گردد.

وی تأکید کرد: زمانی که عوارض مالیاتی به شکلی تعیین شود که فعالیت قانونی صرفه اقتصادی نداشته باشد، تولیدکننده و توزیع‌کننده به سمت بازار غیررسمی سوق داده می‌شوند.

رئیس انجمن تولیدکنندگان محصولات دخانی در پایان گفت: برآوردها نشان می‌دهد ۱۴ تا ۱۵ میلیون نفر در کشور مصرف‌کننده حرفه‌ای محصولات دخانی هستند و اعلام آمار رسمی مصرف همچنان بر عهده مرکز آمار ایران و ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز است.