پیش‌فروش سکه باقیمت ۸۳ میلیون / سیگنال جدید بانک مرکزی به فعالان بازار

چهارمین مرحله پیش‌فروش سکه بانک مرکزی از ۱۷ شهریور آغاز می‌شود و یک میلیون قطعه سکه تمام تحویلی آذر ماه با نرخ ۸۳ میلیون تومان عرضه خواهد شد؛ سطحی که حدود ۱۰ میلیون تومان پایین‌تر از میانگین ۹۳ میلیون تومانی بازار آزاد در نیمه شهریور است.

این فاصله بر مبنای برآورد سکه با دلار کمتر از ۱۰۰ هزار تومان و اونس جهانی ۳۵۵۰ دلاری محاسبه شده و در نگاه مقام پولی «فاقد حباب و کمتر از ارزش ذاتی» تلقی می‌شود. بسیاری از تحلیلگران این اقدام را نشانه‌ای از دیدگاه سیاست‌گذار درباره ناپایداری نرخ‌های فعلی بازار می‌دانند.

منطق قیمتی و سیگنال رسمی

فرمول اعلامی بانک مرکزی بیانگر سناریوی مرجع آن نهاد است؛ سناریویی که یا از کاهش نرخ ارز حکایت دارد یا دست‌کم بر ثبات آن در سطحی پایین‌تر از قیمت‌های فعلی تأکید می‌کند. بدین ترتیب، پیش‌فروش نه تنها ابزار عرضه فیزیکی است بلکه نوعی پیش‌بینی رسمی از مسیر آتی قیمت‌ها نیز به حساب می‌آید.

تجربه سه مرحله قبلی

در سه مرحله گذشته، بیش از ۷۶۰ هزار قطعه سکه پیش‌فروش شد و طبق اعلام بانک مرکزی، تحویل‌ها به موقع انجام گرفت. حتی در دوره جنگ ۱۲ روزه نیز موعد تحویل تمدید و بدون تأخیر اجرا شد.

این سابقه هرچند بخشی از اعتماد بازار را جلب کرده اما کارشناسان معتقدند این سیاست به تنهایی صرفاً توقف موقت روند افزایشی بوده و بدون ابزار مکمل اثر پایداری ندارد.

شرط‌های لازم برای کاهش پایدار

بررسی تجربه‌ها نشان می‌دهد اثرگذاری واقعی پیش‌فروش بر روند نزولی قیمت تنها با عرضه مستمر، اجرای کامل تعهدات و مدیریت مؤثر نرخ ارز محقق می‌شود. هرگونه وقفه در تحویل، کاهش ناگهانی حجم عرضه یا شوک ارزی می‌تواند پیام کاهشی را خنثی و حتی زمینه‌ساز رشد دوباره انتظارات شود.

دامنه اثر و نقش روانی

در کوتاه‌ مدت، اختلاف ۱۰ میلیونی قیمت با بازار آزاد بخشی از تقاضای نقدی را به سمت حواله‌های پیش‌فروش سوق داده و فشار فروش بر بازار آزاد را تقویت می‌کند. با این حال، تداوم این اثر منوط به استمرار عرضه و هماهنگی سایر ابزارهای سیاستی است؛ در غیر این صورت، مزیت قیمتی صرفاً به یک واکنش روانی زودگذر محدود خواهد شد.

هدف قیمتی سیاست‌گذار

سطح ۸۳ میلیون تومان را می‌توان «حد هدف» بانک مرکزی برای بازار سکه قلمداد کرد؛ سطحی که در صورت حرکت متغیرهای کلان و ارزی به نفع آن، قادر است سیگنالی کاهشی و قدرتمند ایجاد کند، اما اگر صرفاً بر موج عرضه کوتاه‌ مدت تکیه کند، بازار خیلی زود آن را خواهد آزمود و کنار خواهد گذاشت.