سید طه حسین مدنی: افزایش تاب‌آوری کشور در برق و آب با توسعه میکرورآکتورهای هسته‌ای
رئیس اندیشکده حکمرانی هوشمند با اشاره به ضرورت تنوع‌بخشی به سبد تولید برق کشور برای حل چالش ناترازی، گفت: میکرو رآکتورهای هسته‌ای یکی از شیوه‌های ایمن برای تنوع‌بخشی به سبد انرژی کشور است. این زیرساخت‌ها را می‌توان در نقاط پراکنده و امن مستقر کرد.
سید طه حسین مدنی درباره چالش تولید برق در کشور طی سال‌های اخیر گفت: چالش ناترازی در سال‌های 1401 و 1402 با اعمال محدودیت و قطع برق بخش صنعت مدیریت شد اما با عبور میزان ناترازی از 17 هزار مگاوات در تابستان 1403، خاموشی‌ها به بخش خانگی نیز سرایت کرد.
مدنی با اشاره به ادامه چالش ناترازی در سال 1404، افزود: امسال بر خلاف سال‌های گذشته که خاموشی‌ها اواخر خرداد اعمال می‌شد؛ از اردیبهشت شاهد قطع برق بخش خانگی بودیم. البته گرمای بی سابقه، کمبود ذخایر سدها، افت تولید نیروگاه‌های برق‌آبی و محدودیت‌های تأمین سوخت نیروگاه‌ها در بروز این چالش تأثیر زیادی داشت.
مدنی درباره وضعیت تولید، تقاضا و ناترازی برق در تابستان 1404 گفت: طبق گزارش‌های وزارت نیرو، اوج تقاضای برق در تابستان امسال به 77 هزار و 500 مگاوات رسید و همزمان با آن، حداکثر توان تولید برق کشور 62 هزار و 500 مگاوات بود. این یعنی اوج ناترازی در تابستان 1404 به 15 هزار مگاوات رسید. البته مرکز پژوهش‌های مجلس اوج تقاضا را 82 تا 85 هزار مگاوات و حداکثر تولید همزمان را حدود 58.5 تا 64.5 اعلام کرده بود؛ یعنی ناترازی بین 17.5 تا 26.5 هزار مگاوات بوده است.
احتمال قطع برق در زمستان به دلیل کمبود گاز
رئیس اندیشکده حکمرانی هوشمند ادامه داد: اگرچه با عبور از تابستان و ایجاد تعادل میان تولید و مصرف برق، این روزها شاهد هیچ گونه قطعی برنامه‌ریزی شده برق در کشور نیستیم؛ اما از هم اکنون زمزمه‌ها درباره بروز ناترازی به علت کمبود گاز در فصل سرما به گوش می‌رسد و پیش‌بینی می‌شود همانطور که در زمستان‌های گذشته شاهد قطع برنامه‌ریزی شده برق بودیم؛ زمستان امسال هم با این چالش مواجه شویم.
تأکید برنامه هفتم توسعه بر تنوع‌بخشی به سبد تولید برق
وی با بیان اینکه شرایط کشور به گونه‌ای پیش رفته که در نیمه اول سال به خاطر گرمای هوا و در نیمه دوم سال به دلیل سرما با قطع برق مواجه می‌شویم، گفت: این چالش فقط با تولید انرژی پایدار و تنوع‌بخشی به سبد انرژی کشور رفع می‌شود. همانطور که در ماده 42 قانون برنامه هفتم توسعه هم بر ضرورت تنوع‌بخشی به سبد تولید برق کشور تأکید و به تولید برق از طریق توسعه تجدیدپذیرها، نیروگاه‌های زغال‌سنگ‌سوز جدید و نیروگاه‌های هسته‌ای اشاره شده است.
مدنی خاطرنشان کرد: اگرچه دولت چهاردهم از همان ابتدای فعالیت تمرکز ویژه‌ای بر توسعه نیروگاه‌های خورشیدی داشته است؛ اما تکیه صرف به این روش برای جبران ناترازی به دلیل ویژگی‌های فنی نیروگاه‌های خورشیدی و راندمان پایین در نیمه دوم سال نمی‌تواند راه حل نهایی باشد. به همین دلیل باید راه‌های جایگزین و مطمئنی چون برق هسته‌ای را هم مطابق برنامه هفتم توسعه در دستور کار قرار دهیم.
رئیس اندیشکده حکمرانی هوشمند افزود: بنابراین با توجه به تأکیدات قانونی مبنی بر توسعه تولید برق هسته‌ای و ضروریات فنی برای روی آوردن به این شیوه در تنوع‌بخشی به سبد تولید برق، اهمیت این موضوع بر کسی پوشیده نیست و مسئولان انرژی کشور باید آن را در اولویت قرار دهند.
تجربه جنگ 12 روزه و ضرورت توجه به میکرورآکتورهای هسته‌ای
وی ادامه داد: البته روی آوردن به توسعه برق هسته‌ای بدون توجه به مباحث ایمنی، امنیتی و پدافند غیرعامل، می‌تواند چالش‌های جدیدی برای کشور به وجود آورد. بنابراین در این بخش به خصوص با تجربه جنگ 12 روزه، حمله آمریکا به تأسیسات هسته‌ای و احتمال سوءاستفاده رژیم صهیونیستی از این زیرساخت‌ها برای تهدید مردم، باید مسیری ایمن ترسیم کرد.
رئیس اندیشکده حکمرانی هوشمند درباره چگونگی توسعه ایمن و امن برق هسته‌ای در کشور، گفت: امروزه تعدادی از کشورهای دنیا برای رفع چالش‌ها و معضلات نیروگاه‌های هسته‌ای بزرگ، به سمت ساخت و توسعه «میکرورآکتورهای هسته‌ای» رفته‌اند. این نیروگاه‌های کوچک که ارتفاع آنها بین پنج تا 10 متر است؛ قابل حمل بوده و به خوبی می‌توانند در نقاط امن و پراکنده(برای رعایت اصل پراکندگی) مانند زیرزمین‌های محافظت شده نصب شوند.
وی ادامه داد: میکرورآکتورهای هسته‌ای، عمدتاً با یک‌بار سوخت‌گیری می‌توانند 5 تا 10 سال فعالیت کرده و طی این مدت نیاز به سوخت‌گیری مجدد ندارند. طراحی برخی میکرو راکتورها قابلیت فعالیت 20 ساله با یک‌بار سوخت‌گیری را فراهم کرده است. البته ممکن است با پیشرفت تکنولوژی، فاصله هر بار سوخت‌گیری طولانی‌تر هم بشود.
رئیس اندیشکده حکمرانی هوشمند با اشاره به کشورهای سرمایه‌گذار در میکرو راکتورهای هسته‌ای گفت: آمریکا، کانادا، روسیه، چین و ژاپن ازجمله کشورهایی هستند که به سمت توسعه میکرو راکتورهای هسته‌ای رفته‌اند.
محافظت از میکرورآکتورها با نصب در تونل‌های زیرزمینی عمیق
این کارشناس انرژی خاطرنشان کرد: ایران می‌تواند با تهیه میکرورآکتورهای هسته‌ای و استقرار آن در تونل‌های زیرزمینی عمیق، نسبت به تأمین برق حداقلی شهرها و مجموعه‌های نظامی مهم مطمئن شود.
مدنی تصریح کرد: بسیار مهم است که محل استقرار این نیروگاه‌های کوچک‌مقیاس در نزدیکی خطوط انتقال برق قرار داشته باشد تا در صورت بروز حادثه، با ایجاد کمترین زیرساخت، بتوان برق اضطراری شهرها را تأمین کرد.
وی افزود: میکرورآکتورهای هسته‌ای در فرایند خود نیاز به هیچ اکسیژنی ندارند و حتی از گرمای موجود در فرآیند خنک‌سازی آنها می‌توان برای شیرین‌سازی آب دریا هم استفاده کرد. بنابراین میکرورآکتورها را می‌توان برای افزایش تاب‌آوری در بخش آب شرب کشور هم به کار گرفت.
رئیس اندیشکده حکمرانی هوشمند در پایان گفت: با توجه به شرایط موجود، تعلل در تصمیم‌گیری به نفع وضعیت کنونی و آینده کشور نیست و نهادهای متولی نسبت به اتخاذ تصمیم درست و پیاده‌سازی آن مسئولیت دارند.
