صافدل: حذف "ایران‌کد" و" شبنم" با اجرای قانون مبارزه با قاچاق سازگار نیست

حمید صافدل رئیس سابق سازمان توسعه و تجارت در گفتگو با «نسیم» در خصوص نقدهای دولتمردان به قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز اظهار کرد: قانون مبارزه با قاچاق به خصوص قاچاق کالا از جمله موضوعاتی مهم است که از گذشته همواره در اقتصاد کشور مطرح بوده است و بعدها قاچاق ارز هم به آن افزوده شد.

وی با اشاره به تغییرات حوزه مبارزه با قاچاق طی سال های اخیر خاطرنشان کرد: در طول این چند سال قوانین مختلفی برای مبارزه با قاچاق ارائه شده است اما ظهور پدیده های جدید در حوزه قاچاق شرایطی را فراهم می کند که نیاز به روز شدن بسیاری از قوانین بیش از گذشته احساس می شود.

عده ای به دنبال تلطیف فضای قاچاق در کشور هستند

رئیس سابق سازمان توسعه و تجارت با انتقاد از سبک شمردن موضوع قاچاق در برخی از نقاط کشور تصریح کرد: متاسفانه در حال حاضر از نظر برخی ها هم قاچاق خوب داریم و هم قاچاق بد و در برخی از نقاط کشور به جای استفاده از لفظ قاچاق کلمه تجارت غیر رسمی جایگزین شده است.

صافدل بیان کرد: این تلطیف کردن فضای قاچاق به دلیل این است که در برخی از نقاط برای این مسئله وجاهت قانونی ایجاد شود، زیرا عده ای مردم مناطق مرزی از این طریق امرار معاش می کنند.

وی ادامه داد: تا زمانی که نگاه خود را به مقوله قاچاق تغییر ندهیم مبارزه با این پدیده دشوار خواهد بود.

معاون وزیر اسبق صنعت، معدن و تجارت با بیان مضرات پدیده قاچاق عنوان کرد: قاچاق به درآمدهای ملی ضربه می زند و بخشی از درآمدهای دولت را ازبین می برد و در کنار آن حقوق مصرف کننده را نیز تضییع می کند.

صافدل افزود: کالایی که به صورت قاچاق وارد کشور می شود، خدمات پس از فروش ندارد و از طرفی دیگر پدیده قاچاق به تولید ملی هم ضربه می زند زیرا واردات کالا از مبادی غیر نظارتی را رونق می بخشد.

وی بر همین اساس گفت: ورود کالا از مبادی غیر رسمی و غیر نظارتی قیمت کالا را به صورت غیر واقعی کاهش می دهد و این مسئله رقابت نابرابر با کالاهای داخلی ایجاد می کند و در نهایت تولید داخلی آسیب می بیند.

معاون وزیر اسبق صنعت ادامه داد: بنابراین مبارزه با قاچاق اقدامی در جهت دفاع از حقوق مصرف کنندگان، تولید کنندگان و دولت است و نباید مورد غفلت واقع شود.

طرح های مشابه ایران کد و شبنم در همه جای دنیا اجرا می شود

صافدل با رد ایرادات وارد شده بر "ایران کد" و "شبنم" بیان کرد: در هر قانونی حقوق مصرف کننده باید به عنوان یک اصل تلقی شود، نمی شود که ما به دنبال مبارزه با قاچاق باشیم ولی به دنبال رصد کالای قاچاق نباشیم.

وی با اشاره به سابق اجرای طرح های مشابه ایران کد و شبنم در کشورهای دیگر عنوان کرد: پدیده هایی مانند سیستماتیک کردن مبارزه با قاچاق در خیلی از کشورها تجربه شده است، اما طرح هایی مثل ایران کد و شبنم با اسمی محلی در کشور ما معروف شده اند و باید یه این نکته توجه کرد که به طور طبیعی این گونه نظارت ها در دنیا وجود دارد.

رئیس سابق سازمان توسعه و تجارت ادامه داد: با استفاده از این کدهای یونیکی موجود در ایران کد و شبنم در توقفگاه هایی که در مسیر کالاها وجود داشت امکان رصد و ردیابی کالاها به وجود می آید.

اشکالات ایران کد و شبنم توجیهی برای تعطیلی کل طرح نیست

صافدل با بیان اینکه " اگر در اجرای طرحی مشکلاتی وجود دارد نباید کل طرح را تعطیل کنیم " خاطرنشان کرد: ممکن است در روش های اجرایی، روش خوبی به کار نرفته باشد و به فضای کسب و کار لطمه بزند یا فرآیندهای نظارت را طولانی کند، اما این دلیل نمی شود که کل طرح را تعطیل کنیم.

وی افزود: مسئله مهم این است که برای کالاها سیستم رصدی از طریق مدارک و اسناد تجاری وجود داشته باشد، تا تاجر و تولید کننده امکان کشف هویت کالا را داشته باشند.

رئیس سابق سازمان توسعه و تجارت بیان کرد: با حذف چنین سیستم های نظارتی نمی توان با قاچاق مقابله کرد و این پدیده روز به روز رشد می کند.

برخی از نقدها را قبول دارم

صافدل با پذیرفتن برخی از نقدها به قانون مبارزه با قاچاق گفت: نقدهای موجود در مورد روش اجرای قانون و یا اعمال برخی از سیستم های نظارتی را می پذیرم زیرا این مسائل بر تجارت کشور تاثیر گذار می دانم.

وی به بیان یکی از از نقدهای وارد شده به این قانون توسط دولت پرداخت و تصریح کرد: در برخی از موارد قانون جدید در خصوص سیاست های تعرفه ای به ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز اجازه داده شده درصورتی ضرورتی برای تغییر تعرفه های قاچاق دید پیشنهادش را به دولت ببرد.

رئیس سابق سازمان توسعه و تجارت ادامه داد: این مورد یک هم ارزی با سیستم فعلی در کمیسیون ماده یک ایجاد می کند زیرا محور برنامه های تعرفه ای باید دستگاه تجارت کشور باشد و انعطاف های لازم در سیاست های تجاری باید از طریق این سازمان صورت گیرد.

صافدل گفت: این مسئله یکی از نقدهای به درست است که من هم قبول دارم زیرا حقوق سازمان توسعه تجارت یه عنوان متولی و محور تجارت خارجی ایران باید محترم شمرده شود و اگر بنا باشد که دستگاه ها با نگاه بخشی، به پدیده های جانبی تجارت نگاه کنند، در کلیت این بخش ناهماهنگی به وجود می آید.

کلیت تجارت ایران باید یک فرمانده داشته باشد

وی با بیان اینکه " کلیت تجارت ایران باید یک فرمانده واحد داشته باشد " ادامه داد: کلیت تجارت ما حتما باید یک فرمانده واحد داشته باشد که در این حوزه ابتدا وزارت صنعت، معدن و تجارت مطرح است و سپس در بعد تخصصی محور اصلی سازمان توسعه و تجارت است.

معاون وزیر اسبق صنعت در تشریح ساختار فضای کلی کسب و کار کشور بیان کرد: در کل فضای اقتصاد کشور شامل بانک، گمرک و موارد دیگر محور اصلی وزارت امور اقتصادی و دارایی است اما فضای تجاری کسب و کار نباید جایگاه سازمان توسعه و تجارت نادیده گرفته شود.

صافدل با انتقاد از رویه توقف قانون قاچاق توسط دولت ادامه داد: اگر اجرای هر قانونی به دلایل مختلف متوقف شود، پدیده جدیدی شکل خواهد گرفت زیرا در صورت انتقاد به قانون، بهترین راه حل همزمان با تقاضای توقف قانون ارائه جایگزین برای آن است.

وی افزود: در حال حاضر جایگزینی از طرف دولت اعلام نشده است و بهتر است بعد از ارائه جایگزین از سوی دولت مقایسه میان قانون قبلی و قانون جدیدتر صورت گیرد تا درستی انتقادها مشخص شود.

توقف قانون به فضای و کسب و کار خسارت می زند

معاون وزیر اسبق صنعت با اشاره به خسارت های توقف قانون تصریج کرد: اگر هر کدام از قوانین با انگیزه بهبود فضای کسب و کار متوقف شود کار درستی نیست زیرا هر هرکدام از توقف گاهی موجود بر سر راه ایجاد کسب و کار ممکن است سرعت کار را بیشتر کند و توقف قوانین از اجرای آن ها خسارات بیشتری به کشور وارد کند.

صافدل به بیان تخلف در واردات پوشاک پرداخت و خاطرنشان کرد: متاسفانه در حال حاضر پوشاک دسته دوم از سه مرز جنوب، شرق و غرب کشور به صورت قاچاق از طریق بسته های پستی وارد کشور می شود و از آنجا به راحتی تا مرکزیت کشور منتقل می شود هیچ نظارتی روی آن وجود ندارد.

در بسیاری از موارد ترانزیت کالا در خدمت قاچاق قرار می گیرد

وی با بیان این مطلب که در بسیاری از موارد ترانزیت ما در خدمت قاچاق قرار می گیرد عنوان کرد: در حال حاضر از طریق مرزهای غربی با عراق بسیاری از کالاها از مسیرهای ترانزیتی و قانونی وارد عراق می شوند و ممکن است در بارندازهایی در عراق وجود دارد دوباره به کشور بازگردند که این مسئله نشان می دهد حذف سیستم های نظارتی ترانزیت کالا را در خدمت قاچاق قرار می دهد.

رئیس سابق سازمان توسعه و تجارت با انتقاد از عدم ارائه جایگزین از سوی دولت برای قانون مبارزه با قاچاق گفت: نیت بهبود فضای کسب و کار نیت خوبی است که هر دولتی می تواند آن را داشته باشد اما برای اصلاح قانون نباید ارائه جاگزین را به تاخیر انداخت زیرا در این صورت هر روز تاخیر حقوق مردم را تضییع می کند.

گفتگو از مهدی کاشی پزها