کارشناس سیاست‌گذاری آب: حداقل 30 درصد آب کلانشهرهای کشور پرت می‌شوند

به گزارش خبرنگار «نسیم»، وی در برنامه ثریا با اشاره به اینکه 70 درصد آب بارندگی کشور تبخیر شده و از بین می‌رود و هیچ برنامه‌ای برای استفاده از این منبع آبی نداریم، اظهار کرد: این در حالی است که در برخی از مناطق کشور مانند سیستان و بلوچستان میزان تبخیر و از بین رفتن آب بارندگی‌ها حتی به رقم 94 درصد هم می‌رسد!

وی افزود: آنقدر در کشور سد ساختیم که زمانی که آب پشت این سدها جمع می‌شود به سرعت تبخیر شده و عملا با ساختن این تعداد سد مانع جذب آب بارندگی‌ها توسط سفره‌های آب زیرزمینی شده‌ایم.

تاکنون در زمینه سدسازی افراط کرده‌ایم

وی با اشاره به اینکه متاسفانه هنوز دیدگاه مسئولان نسبت به حوزه آب اصلاح نشده است، افزود: تاکنون در زمینه سدسازی افراط کرده‌ایم و حالا به نظر می‌رسد این دیدگاه افراطی به حوزه اجرای طرح‌های انتقال آب منتقل شده است. در همین زمینه طرح‌های فراوانی مانند انتقال آب خزر به مناطق سمنان، مشهد، سبزوار و انتقال آب دریای عمان به برخی مناطق کشور ... مطرح شده است که هزینه اجرای این طرح‌ها نیز بسیار سنگین برآورد می‌شود.

میان آبادی عنوان کرد: در این بین حتی بحث واردات آب نیز مطرح شده که این موضوع علاوه بر هزینه های سنگین اقتصادی برای ما هزینه های امنیتی نیز خواهد شد. از جمله این پیشنهادات می توان به خرید آب از تاجیکستان اشاره کرد. برای انجام این کار به سه سال زمان و لوله کشی به طول 500 کیلومتر نیاز است که هزینه آن بالغ میلیونها دلار تخمین زده می شود.

او با اشاره به اینکه رویکرد سازه‌ای و مهندسی در حوزه آب دیگر پاسخگو نیست، از دید حوزه علمی کشور به آب به عنوان یک کالای اقتصادی انتقاد کرد و گفت: آب یک موهبت اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و امنیتی بوده و اصلا یک کالا نیست که برای آن مانند کالا تصمیم‌گیری شود.

این کارشناس سیاستگذاری آب با مثال زدن طرح پیشنهادی انتقال آب خزر به منطقه سمنان عنوان کرد: می توانیم به جای اجرای این پروژه بسیار هزینه بر در 40 درصد از زمین های کشاورزی کشور با سرمایه گذاری به نسبت کمتر در مصرف آب صرفه جویی کنیم و در واقع همان مقدار آب معادل 110 میلیون مترمکعب را که قرار است به سمنان بیاوریم از طریق فقط صرفه جویی بدست آوریم.

برخی سدهای کشور صرفا به دلیل فشارهای سیاسی ساخته شده اند

وی افزود: متاسفانه برخی سدهای کشور صرفا به دلیل فشارهای سیاسی ساخته شده اند و عملا هیچ توجیه اقتصادی فنی و اقتصادی در پشت اجرای این پروژه ها وجود نداشته است.

میان آبادی در ادامه با انتقال از بالا بودن میزان پرت آب در کلانشهرهای کشور اظهار کرد: مثلا پرت آب مشهد معادل کل آب موردنیاز شهر بیرجند است! براساس مطالعاتی که انجام شده پرت آب شرب مشهد بالغ بر 30 درصد است. این نسبت در سایر کلانشهرهای کشور نیز به همین گونه بوده و حتی ممکن است بالاتر هم باشد.

54 درصد از کل سیستم آبیاری بخش کشاورزی سیستم سنتی است

وی عنوان کرد: از کل سیستم آبیاری و زهکشی بخش کشاورزی کشور نیز 54 درصد سیستم سنتی، 15 درصد نیمه پیشرفته و تنها 30 درصد پیشرفته است.

این کارشناس سیاستگذاری آب در ادامه با انتقاد از برخی رویکردها مبنی بر اینکه چون با مشکل کم آبی مواجهیم پس باید بخش کشاورزی را تعطیلی کنیم، گفت: 30 درصد از آبی که قرار است به بخش کشاورزی برسد قبل از آنکه بدست کشاورز برسد هدر می رود اما اصلا به این موضوع توجهی نمی شود. در واقع تنها 14.8 درصد از کل آبی که قرار بوده به بخش کشاورزی برسد در نهایت بدست این بخش می رسد و مابقی آب در حلقه های اولیه به شکل های مختلف یا تبخیر شده و از دست می رود و یا اینکه پرت شده و هدر می رود.

همچنین محمدتقی توکلی، رئیس کمیته آب کمیسیون کشاورزی و آب مجلس در این برنامه با اشاره به اینکه وضع آب کشور به شرایط بحران و هشدار رسیده است، افزود: کمتر از 1000 سد در کشور یا مطالعه شده، یا اجرا شده و یا بهره برداری رسیده اند. این تعداد سد در حالی در کشور ساخته شده که ما در منطقه خشک و نیمه خشک بسر می بریم.

وی با بیان اینکه مشکل خشکسالی در کشور از حدود 15 سال پیش آغاز شده است، افزود: بدون شک در ساخت سد افراط کرده ایم و سدهایی که در کشور ساخته شده بعضا خسارتهای سنگینی را به کشور وارد کرده است. برخی سدها باعث کاهش منابع آبی کشور شده اند و این در حالی بوده که با افزایش جمعیت میزان تقاضای آب کشور نیز بالا رفته است.

رئیس کمیته آب کمیسیون کشاورزی و آب مجلس افزود: ما شاهد کاهش 110 میلیارد مترمعکبی ذخایر آبی زیرزمینی بوده ایم و به جای برداشت از نزولات جوی از ذخایر زیرزمینی بهره‌برداری کرده‌ایم.

راندمان آب در بخش کشاورزی فقط 35 درصد است

توکلی با تأکید بر اینکه با وجود این شرایط نمی توانیم بخش کشاورزی را تعطیل کنیم، اظهار کرد: باید فناوریهای موجود در بخش کشاورزی را تغییر دهیم و به سمت تولید محصولات صرفا استراتژیک برویم تا فقط در تولید این محصولات خودکفا شویم وگرنه خودکفایی در تولید همه محصولات کشاورزی بی معناست.

به گفته وی راندمان آب در بخش کشاورزی فقط 35 درصد است و سالی حدود 10 میلیارد مترمکعب نیز به صورت غیرقانونی از ذخایر آب زیرزمینی کشور برداشت می شود.