عباسعلی ابونوری: دولت و مجلس کدامیک از 24 بند اقتصاد مقاومتی را اجرا کردند؟

قیمت نفت که در روزهای اخیر در محدوده 80 دلار خودنمایی می‌کند به اعتقاد برخی از کارشناسان در روزهای آینده باز هم شاهد تلاطمات خواهد بود. کارشناسان اقتصادی معتقدند با توجه به ادامه روند تلاطمات در بازار نفت، این روند بدون شک بر متغیرهای کلان اقتصادی تاثیر گذاشته و میتواند تا پایان سال به یک چالش بزرگ در اقتصاد ایران تبدل شود. دکتر عباسعلی ابونوری اقتصاددان در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار«نسیم» معتقد است: "اگر همان مسیر اقتصاد مقاومتی را ادامه می‌دادیم و تکیه کشور را بر درآمدهای نفتی کاهش می‌دادیم، قطعا آسیب‌های این کاهش قیمت‌ها نیز کمتر می‌شد." وی که هم اکنون، رئیس دانشکده اقتصاد و حسابداری تهران مرکز است در ادامه گفتگوی خود با نسیم میگوید : به احتمال فراوان در سال 93 با کسری بودجه مواجه خواهیم شد. این اقتصاددان که دارای دکترای اقتصاد از یکی از دانشگاه های معتبر هندوستان است معتقد است: مطمئنا شرایط رکودی بر اقتصاد کشور حاکم شده و نرخ تورم و سایر شاخص های کلان اقتصادی را نیز تحت تاثیر قرار خواهد گرفت. گفتگوی نسیم با دکتر عباسعلی ابونوری رئیس دانشکده اقتصاد و حسابداری واحد تهران مرکز را بخوانید.

همان طور که مطلع هستید طی روزهای اخیر قیمت نفت با کاهش جهانی مواجه شده و طبیعتا این کاهش، به زودی تاثیرش را در اقتصادایران خواهد گذاشت. حضرتعالی فکر میکنید کاهش قیمت نفت چه تاثیری بر اقتصاد ایران داشته باشد؟

طبیعی است، به دلیل اینکه اقتصاد ما یک اقتصاد نفتی توام با ریسک و نا اطمینانی است از این رو وقتی قیمت نفت دچار نوسان می‌شود، اقتصاد کشورمان را نیز با تزلزل همراه می‌کند؛ حال آنکه در وضعیت فعلی که دولت برای جبران رشد منفی اقتصاد، تکیه خود را بر درآمدهای نفتی قرار داده است، این نوسان ممکن است شدیدتر و تکان‌دهنده‌تر باشد.

برای مقابله با کاهش احتمالی قیمت نفت چه باید کرد؟ بالاخره این تنزل قیمت، تاثیرش را بر اقتصاد ایران خواهد گذاشت.

کشورهای مختلف براساس نظام کلی اقتصاد خود برای مقابله با نوسانات احتمالی برنامه دارند. ما اگر همان مسیر اقتصاد مقاومتی را ادامه می‌دادیم و تکیه کشور را بر درآمدهای نفتی کاهش می‌دادیم، قطعا آسیب‌های این کاهش قیمت‌ها نیز کمتر می‌شد. اما متاسفانه نهادی در کشور وجود ندارد که پاسخگوی عدم اجرای این سیاست کلان اقتصادی باشد. رهبر معظم انقلاب در 24 بند اقتصاد مقاومتی را ابلاغ کردند ولی چه کسی به آنها عمل کرد؟ آیا نباید مجلس شورای اسلامی با تصویب این رهنمود به عنوان قانون، دولت را مجبور به عمل کردن به این راه‌کار برای خروج از تحریم‌های اقتصادی و رشد پایدار اقتصادی می‌کرد ؟ متاسفانه دولت‌ها فقط از واژه‌ اقتصاد مقاومتی استفاده کرده‌اند در حالیکه همچنان شاهدیم که بودجه و اقتصاد براساس درآمدهای نفتی است.

آقای دکتر! چه رقمی را برای نفت در بودجه 94 مناسب میدانید و کدام رقم را خوش بینانه تلقی میکنید؟

در این زمینه لازم میدانم چند نکته را یادآوری کنم. با کاهش بیشتر قیمت نفت، اقتصاد ژاپن رونق می‌گیرد که این امر به مذاق آمریکا و دولت های اروپایی خوش نمی‌آید و کشورهای نفت‌خیزی همچون عربستان و کشورهای حاشیه خلیج فارس نیز راضی به کاهش بیشتر قیمت نفت نیستند.در نتیجه احتمال صعود مجدد قیمت نفت وجود دارد، از این رو فکر می‌کنم قیمت 90 دلاری نفت برای بودجه 94 منطقی باشد.

آیا در صورت کاهش قیمت نفت سال سختی را در پیش خواهیم داشت ؟

متاسفانه دخایر ارزی و بودجه ما تحت تاثیر قیمت نفت است و با کاهش قیمت نفت بودجه ما نیز تحت‌تاثیر قرار خواهد گرفت و احتمال کسری بودجه برای سال 93 امری قابل پیش بینی است. از این‌رو با کسری بودجه‌ای که برای اقتصاد رخ خواهد داد، مطمئنا شرایط رکودی بر اقتصاد کشور حاکم شده و نرخ تورم و سایر شاخص های کلان اقتصادی مانند رشد اقتصادی و نرخ بیکاری را نیز تحت تاثیر قرار خواهد گرفت.

به نظر شما کشورهای نفت‌خیزی همچون کشورهای عربی، چه برنامه‌ای برای جبران شوک کاهش قیمت نفت دارند ؟

کشورهای حاشیه خلیج فارس اندوخته ارزی بسیار بیشتری نسبت به کشور ما دارند و نمی توان ذخایر کشورهایی همچون قطر، عربستان، امارات و حتی عراق را با کشورمان مقایسه کنیم. هر کشوری مشکلات و مسائل اقتصادی خود را دارد و مقایسه کردن اقتصاد این کشورها و حتی کشورهای دیگر آسیایی مانند ژاپن که هیچ درآمد نفتی ندارد، با کشور خودمان منطقی نیست. به نظر می‌رسد در صورت تشدید کاهش قیمت‌ها دولت برای جبران کسری بودجه دست به چاپ اسکناس یا اتخاذ سیاست‌های مالی انقباضی از طریق بانک مرکزی بزند و با این کار نوسانات قیمت نفت را کنترل کرد.

با این اوصاف چه وضعیتی را برای اقتصاد کشور پیش‌بینی می‌کنید؟

متاسفانه ماهیت اقتصاد ما از نظر ساختاری وضعیت بسیار نامناسبی دارد که حتی فکرش را هم نمی‌توان کرد. ما با درآمدهای نفتی به صورت مسکن اقتصادمان را مداوا می‌کنیم، در حالیکه با این کار در حال نابود کردن ثروت‌های آینده کشور هستیم. اثرات اینگونه مداواها کوناه مدت است و در بلندمدت تخریب‌کننده. در این میان این سوال وجود دارد که چرا ایران با این همه ثروت و منابع طبیعی، اقتصادی همچون ژاپن ندارد و در اثر تغییر دولت‌ها رشدی منفی یا مثبت را تجربه می‌کند؟ پاسخ این است که نظام اقتصادی ما هدفمند نیست و برای بلندمدت هیچ برنامه ای نداریم. ما آنقدر نفت و منابع معدنی فروخته‌ایم که دیگر کره زمین را سوراخ کرده‌ایم و اینقدر بهره برداری منابع طبیعی ما زیاد شده که صد در صد نفرین منابع طبیعی در آینده دامن‌گیر همه ما خواهد شد.