تأکید بر ضرورت حکمرانی خوب در اقتصاد ایران

مسعود حجاریان مدیرعامل انجمن حرفه‌ای صنعت بیمه پیش از ظهر امروز (یکشنبه) در همایش «چالش های حکمرانی اقتصادی در ایران: عوامل، پیامدها و ساز و کارهای اصلاحی اظهار کرد: در حوزه تنظیم گری ملاحظاتی وجود دارد. حکمرانی در سطح تنظیم گری عمدتاً از طریق شوراها انجام می‌شود. در این سطح انتصاب و ارتقای افراد در نظام اداری کشور از پایین به بالا است و کارکنان به اصول حرفه خود و استانداردهای تخصصی حرفه خود مسلط هستند نه اینکه یک شخص و وزیر بتواند سطح رگولاتوری را تغییر دهد.

وی عنوان کرد: مدیران با تغییر دولت در است سطح، جابجا نمی‌شوند و مجاز به تصمیمات حزبی نیستند چرا که این سطح حرفه یا و تخصصی است و با نظارت مستمر و ثبات اقتصادی محقق می‌شود.

در ادامه این نشست، جواد شکرخواه عضو هیئت علمی دانشکده مدیریت دانشگاه علامه طباطبایی در رابطه با علت اهمیت حکمرانی در عرصه اقتصاد بیان کرد: تقریباً تمام شعارهای چند سال اخیر مقام معظم رهبریدر عرصه اقتصاد بوده است و حسی هم که عامه مردم در سطوح درآمدی مختلف با آن مواجه هستند مشکلات معیشتی و چالش‌های اقتصادی است و این نشان می‌دهد که حکمرانی اقتصادی بسیار حائز اهمیت است.

وی تصریح کرد: حکمرانی، با حکمرانی خوب تفاوت دارد و ما در عرصه اقتصاد باید حکمرانی خوب را مستقر کنیم. عرصه نظام اقتصادی به مثابه یک سیستم پیچیده است که روابطشان به هم وابستگی دارد و در عین حال خطی هم نیستند. در این سیستم اگر اعضا قضاوت بی طرفانه داشته باشند و کنش‌های آزادانه صورت بگیرد، سیستم پیچیده انطباق پذیری محقق خواهد شد. این سیستم‌های ویژگی‌های بسیاری دارند مانند اینکه تعداد اعضا به هم وابسته است و میان اعضا تبادل اطلاعات وجود دارد و این پدیده منجر به یادگیری می‌شود.

عضو هیئت علمی دانشکده مدیریت دانشگاه علامه طباطبایی خاطرنشان کرد: تاب آوری، انطباق پذیری، خود تأثیرگذاری و خود اصلاحی از دیگر ویژگی‌های سیستم پیچیده است که درجه این ویژگی‌ها به میزان آزادی ای که به اعضا داده می‌شود بستگی دارد. پدیده‌ای که در سیستم‌های پیچیده انطباق پذیر، تغییرات هوشمندانه و هدفمند خواهد بود.

شکرخواه افزود: ما در عرصه نظام اقتصادی، استقلال و آزادی نظر به اعضا را کمتر می‌بینیم و لازم است ما پدیده هوش جمعی را به رسمیت بشناسیم. در عرصه اقتصاد کلان وقتی قصد سیاست گذاری و راهبری در جامعه داریم باید بپذیریم با آسمان سر و کار داریم که قرار نیست با ما هم عقیده باشد. ما در حوزه علم اقتصاد مقوله‌های رفتاری را نادیده می‌گیریم.

وی گفت: نقش انسان‌ها در نظام حکمرانی قابل انکاری نیست. اگر بخواهیم سیستم به صورت یکپارچه خوب کار کند باید شایسته سالاری و آموزش همگرا در سیستم انطباق پذیر را مورد توجه قرار دهیم. در سیستم اقتصاد کلان باید پدیده هوش جمعی را با پدیده رگولاتوری همراه و همسو داشته باشیم. بخشی از قوه قضائیه سرگرم نظام تخصیص عرضه و تقاضا هستند. ارزهای ۴۲۰۰ تومانی و ارزهای مبادله‌ای مشکلاتی ایجاد کردند که منجر شد بخش‌های مختلف کشور را سرگرم این مشکلات کنند.

عضو هیئت علمی دانشکده مدیریت دانشگاه علامه طباطبایی تاکید کرد: اگر هوش جمعی و هوش رگولاتوری همسو باشند ما با چالش‌های کمتری مواجه خواهیم بود. ما در سیاست گذاری خود معمولاً پذیرش هوش جمعی را لحاظ نمی‌کنیم. روی واردات کنترل نداریم و حتی برنامه‌ای برای کنترل انرژی و سرمایه گذاری در این حوزه نداریم. پدیده کوتاه مدت نگری نیز در دولت‌ها مورد توجه قرار نمی‌گیرد. نکته مهم دیگر که در سطوح راهبری اقتصادی اهمیت دارد این است که دولت باید نقش تسهیل گری را مورد توجه قرار دهد تا جایی که مدل‌ها تغییر نکنند.

شکر خواه اظهار کرد: در مدل کسب و کار بانکی که ۹۰ درصد تأمین مالی توسط این سیستم بانکی صورت می‌گیرد، نرخ سود سپرده‌ها و تسهیلات حدود ۲۳ درصد در نظر گرفته می‌شود که مبنای منطقی ندارد. سرمایه در گردش مورد نیاز بنگاه‌ها ناشی از تورم چند سال اخیر، افزایش پیدا کرده است. بانک‌ها این مقررات را انواع مختلف دور می‌زنند و نرخ سود را به حدود ۳۳ درصد می‌رسانند و پیامد آن این است که با تعداد کثیری پرونده انباشته در نظام قضائی می‌شویم.

وی ادامه داد: مدل کسب و کار بانک‌ها نیازمند بازنگری است. نرخ بهره بانک‌ها باید تعیین تکلیف شوند. کسری بودجه، تورم، ناترژی بانک‌ها و رفتارهای خلاف مقررات از پیامدهای موجود در عرصه اقتصاد هستند و برون رفت از این موضوع به چند عامل بستگی دارد. ما باید ضوابط را کلان‌تر ببینیم و اجازه دهیم خود این بازیگران خود تنظیمی داشته باشند.