دولت‌ها تنها به گرفتن مالیات بی دردسر از کارمندان علاقه‌مندند

به گزارش « نود اقتصادی »، مرتضی افقه اقتصاددان و عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز اظهار داشت: اصولا گرفتن مالیات برای سیستم‌های ناکارآمد کشور‌های درحال توسعه از جمله ایران کار دشواری خواهد بود. متاسفانه حتی زمانی که ایران درآمد نفتی خوب و قابل قبولی داشت دولت‌ها برای گرفتن مالیات مخصوصا مالیات‌ستانی از منابعی که با زحمت همراه بود گرایشی نداشتند و همواره بر گرفتن مالیات بی دردسر از کارمندان علاقه‌مند بودند.

وی در ادامه افزود: در شرایط حال حاضر، درآمد‌های نفتی ما با محدودیت روبه‌رو شده و کاهش پیدا کرده است و اکنون دولت مجبور است به سمت استفاده از ظرفیت‌های خالی مالیاتی که تاکنون رها شده بود حرکت کند. به عبارتی دیگر، مالیات‌ستانی برخی از زمینه‌ها با زحمت همراه بود و این در حالی است که درآمد‌های نفتی تاکنون این خلا را پر می‌کرد، ولی حالا دولت به هر وسیله‌ای می‌خواهد که کمبود‌های مالیاتی را جبران کند.

این کارشناس اقتصادی در بخش دیگری از صحبت‌ها به اجاره حساب‌های شهروندان اشاره کرد و در این‌باره گفت: از گذشته تاکنون راه‌های زیادی برای فرار‌های مالیاتی وجود داشته که اجاره کردن حساب شهروندان یکی از این راه‌ها است و حالا با کمبود منابع درآمدی دولت مجبور است تا هزینه‌هایی را برای مسدود کردن این راه‌ها پرداخت کند. همان‏طور که اشاره کردم پیدا کردن و مانع شدن راه‌های فرار مالیات و جرم‌ها اقتصادی دشوار بوده، اما اکنون که کشور نیازمند جایگزین کردن منبعی برای درآمد‌های نفتی است دولت باید هزینه پیدا کردن راه‌های فرار مالیاتی را پرداخت کرده و این مسیر‌ها را مسدود کند.

افقه در پاسخ به این پرسش که از چه راهی می‌توان در کوتاه‌مدت مسیر‌های فرار مالیاتی را کاهش داد، گفت: اگر ما بخواهیم دنبال راهکاری باشیم که در کوتاه‌مدت بتواند ما را با پدیده کاهش جرم روبه‌رو کند باید بگویم که بهترین راه این است که هزینه خلاف باید افزایش پیدا کند. یک مهم در این میان به وجود می‌آید و آن هم این است که چرا کشور‌های پیشرفته علی‌رغم اینکه مالیات‌های سنگینی می‌گیرند فرار‌های مالیاتی‌شان از ما کمتر است. طی تحقیقاتی که داشتم به این نتیجه رسیدم دلیل کم بودن فرار‌های مالیاتی کشور‌های پیشرفته این است که هزینه خلاف در این کشور‌ها به شدت بالا بوده و افراد به همین دلیل خلاف را پیشه کار خود قرار نمی‌دهند. من گمان می‌کنم هزینه خلاف برای افرادی که دارای نفوذ هستند بسیار کم بوده و معمولا برای خلافی که انجام می‌دهند هزینه‌ای پرداخت نمی‌کنند؛ بنابراین یک راه کارآمد که می‌تواند ما را در کوتاه‌مدت به نتیجه برساند افزایش هزینه انجام خلاف است.