تحلیل عبدالملکی از تبعات برداشت 12 میلیاردی از صندوق توسعه: منتظر تورم و رشد پایه پولی باشیم

حجت اله عبدالملکی عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق (ع) در گفتگوی تفصیلی با «نسیم» در خصوص تبعات و پیامدهای منفی برداشت 12 میلیارد دلاری از حساب صندوق توسعه ملی اظهار کرد: مصارف صندوق توسعه ملی براساس اساسنامه این صندوق مشخص است که عمده مصرف آن پشتیبانی از بخش خصوصی و سرمایه گذاری بخش خصوصی و تعاونی است.

وی افزود: تحت شرایطی دولت هم می تواند از صندوق استقراض کند، اما مشخص نیست که این 12 میلیارد دلاری که مدیرعامل صندوق توسعه ملی اعلام می کند، جز چه مواردی بوده است. آیا دولت این استقراض را با اجازه صندوق انجام داده است، یا خیر، البته باید یه این نکته توجه کرد که اعتراض مدیرعامل صندوق توسعه ملی نشان می دهد که احتمالا این برداشت بدون هماهنگی با صندوق انجام شده است.

برداشتهای بی قاعده از صندوق توسعه ملی کارکرد این صندوق را زیر سوال می برد

این اقتصاددان با انتقاد از برداشتهای بی قاعده دولت یازدهم از حساب صندوق توسعه ملی عنوان کرد: برداشتهای بی قاعده دولت از حساب صندوق توسعه ملی باعث می شود که فلسفه این صندوق نقض شود، زیرا دو کارکرد دلیل ایجاد این صندوق بود، یکی اینکه به تدریج وابستگی بودجه دولت به نفت را کاهش دهد و فلسفه دوم هم این بود که منابع ارزی ما به ذخیره ای برای توسعه بلند مدت کشور تبدیل شود.

عبدالملکی گفت: براساس احکام برنامه پنجم قرار بوده که هر سال 2 یا 3 درصد واریزی به این صندوق از محل فروش نفت افزایش پیدا کند، همچنین در این قانون گفته شده بود که منابعی که به صندوق می آید می تواند به عنوان تسهیلات در اختیار تولید کشور قرار گیرد، حال اگر دولت خلاف این قاعده از صندوق برداشت کند، این دو فلسفه را نقض کرده است.

دولت با لابی گری برای برداشت از صندوق توسعه ملی مصوبه می دهد

وی با اشاره به حربه های دولت برای برداشت از صندوق توسعه ملی به نسیم تصریح کرد: اگر دولت برای بودجه جاری خودش، از حساب صندوق برداشت غیر مجاز کرده باشد، اهداف صندوق نقض می شود، حال این لفظ غیر مجاز لزوما غیر قانونی نیست بلکه به این شکل است که با لابی گری و اصرار کردن مصوبه ای بگیرد که برداشت کند، بنابراین با ادامه این روند هم وابستگی دولت به منابع نفتی بیشتر می شود و هم منابعی که قرار بود در راستای منافع بلند مدت کشور قرار می گیرد، به این منظور مصرف نمی شود.

برداشت از حساب صندوق توسعه ملی چه زمانی تورمزا خواهد شد؟

این عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق (ع) در خصوص تاثیرات برداشت 12 میلیارد دلاری از حساب صندوق توسعه ملی، بر رشد پایه پولی و تورم بیان کرد: مهم این است که برداشت از حساب صندوق توسعه ملی به صورت ارزی بوده است و یا به صورت ریالی، اگر برداشت به صورت ارزی باشد و به شکل ارز هم به مصرف برسد، اثری بر پایه پولی ندارد، اما اگر این برداشت به صورت ریالی باشد، نوع هزینه کرد آن مهم است.

عبدالملکی افزود: ممکن است دولت این را به صورت دلار بگیرد و بعد آن دلار را در اختیار بانک مرکزی قرار دهد، یعنی به بانک مرکزی بدهد و بعد از آن ریال بگیرد که این می تواند پایه پولی را افزایش دهد، اما اگر دولت همین دلار را که می گیرد در بازار آزاد بفروشد این به پایه پولی ربطی ندارد.

وی خاطرنشان کرد: به طور کلی اگر فروش دارایی ها به بانک مرکزی باشد، پایه پولی اثر می گذارد، چون بانک مرکزی این دارایی را که ممکن است ارز یا طلا باشد، در خزانه خود قرار می دهد و معادلش ریال چاپ می کند.

آیا استقلال حسابهای صندوق توسعه ملی امکان پذیر است؟

این استاد دانشگاه در خصوص اظهارات مدیرعامل صندوق توسعه ملی درباره لزوم استقلال منابع صندوق توسعه ملی عنوان کرد: اگر مستقل بودن به این معنا باشد که قرار باشد این پول را به صورت نقد در یک ساختمان نگه داشته شود، این حرف منطقی نیست، بالاخره ذخایر و دارایی های همه دستگاهها اعم از ذخایر نقدی و غیر نقدی، در بانکها نگهداری می شود. هر دستگاهی که بخواهد، نمی تواند پولش را نزد خودش نگه دارد، این پولها در حسابهای بانکی است.

عبدالملکی گفت: رابطه صندوق توسعه ملی و بانک مرکزی مانند رابطه یک مشتری با بانک است، اگر پول شما در یک حساب بانکی باشد، بانک نمی تواند پول شما را بردارد و به کس دیگری بدهد، زیرا این پول مال شماست و بانک حافظ منافع شماست.

وی با اشاره به راههای برداشت از حساب صندوق توسعه ملی بیان کرد: دولتمردان از طرق دیگر مجوزهایی را می گیرند، و بعد این مجوزها را به بانک مرکزی می دهند و بدون اجازه صندوق از ذخایر صندوق برداشت می کنند که این کار غیر منطقی است، البته ممکن است این کار درباره همه حسابهای بانکی انجام می شود شود، مثلا فرض کنید کسی بدهی را به شخصی دارد و آن شخص طلب کار طرح دعوا کرده است و بعد سازمان اسناد و املاک حکم می دهد که حسابهای بانکی وی مسدود شود و از همان حساب بانکی برداشت انجام شود.

در خصوص حسابهای صندوق توسعه ملی مصلحت اندیشی های بی دلیل انجام می شود

عبدالملکی خاطرنشان کرد: مسئله اینجاست که یک زمانی در خصوص حسابهای عالی کشور مثل صندوق توسعه ملی، مصلحت اندیشی هایی می شود که به نظر من منطقی نیست، مثلا می گویند حالا که به این پول احتیاج داریم برویم و هر طور که می توانیم مصوبه ای را از جایی گیریم و از صندوق برداشت کنیم، علی القاعده اعتراض مسئولان صندوق توسعه ملی هم به این قضیه است، اما اینکه بانک مرکزی محرم خوبی برای منابع صندوق توسعه ملی نیست حرف منطقی نیست.

استقلال حسابهای صندوق توسعه ملی از بانک مرکزی دسترسی دولت به منابع این صندوق را کم نمی کند

وی با انتقاد از اظهارات صفدر حسینی به نسیم گفت: مشخص نیست منظور آقای صفدر حسینی از استقلال حسابهای صندوق توسعه ملی چه بوده است؟ اگر این پول را از بانک مرکزی برداشتند مثلا به حسابی در بانک ملی می برند، ممکن است دولت مجوزی بگیرد و پولها را از حساب بانک ملی برداشت کند، بنابراین این کار باعث نمی شودکه دسترسی دولت به این حساب کم شود.

اگر صندوق توسعه ملی شکایت کند، امکان مجازات کسی که دستور برداشت از حساب این صندوق را داده است، وجود دارد

این اقتصاددان عنوان کرد: دولت می تواند از حساب هرکسی با مصوبه از دادستانی و سازمان املاک برداشت کند، و بعد آن شخص می تواند اعتراض کند و چنین اعتراضی را صندوق هم می تواند بکند، اگر واقعا دولتمردان از حساب صندوق برداشت کرده اند، صندوق می تواند علیه دولت یا بانک مرکزی طرح دعوا کند. سازمان بازرسی و دیگر نهادها هم بررسی می کنند که چه کسی دستور برداشت از صندوق توسعه ملی را داده است، بعد بررسی می شود که این برداشت مجاز بوده و یا مجاز نبوده که اگر این برداشت غیر مجاز باشد شخص دستور دهنده مجازات می شود.

عبدالملکی در پاسخ به این سوال که مدیرعامل صندوق توسعه ملی اعلام کرده که در سال جاری 12 میلیارد دلار حکم برای مصارف صندوق صادر شده است گفت: فکر نمی کنم براساس احکام بودجه ای سال 94 برداشت 12 میلیارد دلار از حساب صندوق توسعه ملی مجاز شده باشد، بنابراین احتمالا منظور رئیس هیات عامل صندوق توسعه ملی برداشت غیرمجاز دولت از صندوق توسعه ملی بوده است.