«نود اقتصادی»- سهم مصرف سی ان جی در سبد سوخت ناوگان کشور در چهار سال اخیر به طور متوسط سالانه بیش از یک درصد کاهش یافته تا این نوع سوخت به صورتی کاملا آرام و خزنده از چرخه سوخت کشور به سمت انزوای بیشتر حرکت کند.

یافته‌های «نود اقتصادی» هم نشان می‌دهد که سهم مصرف گاز طبیعی فشرده از سبد سوخت ناوگان کشور از عدد 25 درصد در سال 91، اکنون با چهار درصد تنزل، به 21 میلیون متر مکعب در روز رسیده، حال آنکه قرار بود تا پایان دولت یازدهم، رقم مصرف سی ان جی در کشور به عدد 30‌ میلیون متر مکعب در روز برسد.

هدفی که تا اینجای کار، دولت به هیچ عنوان نتوانسته بدان رنگ واقعیت، بپاشد.

به صورت روشن، مشخص نیست که با ادامه روند کنونی، سرنوشت جایگزینی سی ان جی به جای بنزین در سبد سوخت ناوگان کشور چه خواهد شد؟

هر چند که برآورد شده، سهم بنزین در سبد سوخت حمل ونقل کشور چیزی در حدود دو برابر سهم سی ان جی باشد و این روند هم همچنان ادامه دارد.

ناگفته پیداست به میزان کاهش سهم سی ان جی از سبد تامین سوخت ناوگان خودرویی کشور، بنزین با سرعت بیشتری به سمت وسوی بیشینه سازی سهم خود در این سبد حرکت خواهد کرد.

پیامد چنین واقعه ای، افزایش واردات بنزین با توجه به توسعه یافتن شبکه حمل و نقلی، خارج شدن سالانه چندین میلیارد دلار ارز از کشور، آلوده تر شدن هوای کلانشهر و دست آخرمرگ و میر سالانه تعدادی از شهروندان به همین دلیل بوده.

"مرتضی ابراهیمی مقدم"،دبیرانجمن صنفی سی ان جی ایران به «نود اقتصادی» گفته که 2400 جایگاه عرضه سوخت سی ان جی در کشور وجود دارد که این تعداد جایگاه، با نیمی از ظرفیت خود به فعالیت مشغولند.

گفته می‌شود که دولت تصمیم گرفته تا عرضه روزانه سی ان جی را به عدد  35 میلیون متر مکعب در روز برساند. اما معلوم نیست که دستیابی به این هدف به همین زودی ها میسر خواهد بود یا خیر؟

دلایل مختلفی برای افزایش نیافتن میزان مصرف سی ان جی در کشور مطرح شده که از جمله مهمترین آنها می‌توان به تولید نشدن خودروی مناسب و ایمن با پایه گاز سوز، آسیب رسانی گاز سی ان جی مصرفی  به موتور خودروهای طراحی شده با پایه بنزین سوز،شلوغ بودن صف های سوخت گیری به دلیل عدم تناسب پراکندگی جایگاه ها با نقاط تمرکز و از آن مهمتر، قیمت بالای سوخت سی ان جی و نداشتن جذابیت قیمتی آن در قیاس با بنزین بوده است.

بر پایه استانداردهای جهانی، بهای سوخت سی ان جی باید 20 تا 25 درصد بهای بنزین باشد، اما در ایران این نسبت به 40 درصد هم می رسد.

درحال حاضرایران به عنوان بزرگترین دارنده ذخایرگازی جهان  شناخته می شود اما به نظر می‌رسد که در بکار گیری از ذخایر گازی خود برای تزریق آن در شبکه حمل و نقل درن شهری چندان هم توانمند عمل نکرده وبه ناچار، برای پاسخگویی به نیاز سوخت روزانه،دست به دامان واردات بنزین به کشور شده است.

درنیمسال نخست امسال میانگین مصرف بنزین با ۸,۳ درصد رشد نسبت به مدت مشابه پارسال، به ۸۱ میلیون و ۷۰۰ هزار لیتر در روز رسیده.

میانگین مصرف روزانه بنزین کل کشور در ۶ ماه نخست پارسال، ۷۵ میلیون و ۴۰۰ هزار لیتر بوده است.

برآورد می شودکه درشرایط فعلی و برای پاسخگویی به نیاز مصرفی سوخت کشور،روزانه بین 10 تا 12 میلیون لیتر بنزین وارد کشور شود.

برای این مقدار واردات درچهارسال گذشته چیزی در حدود 5.5 میلیارد دلار ارز از کشور خارج شده است.

دست اندرکاران امر معتقدند که با جایگزینی سی ان جی درشبکه ناوگان حمل ونقل شهری به جای بنزین، ضمن جلوگیری از خروج سالانه 2 تا 3 میلیارد دلار ارز از کشور، می توان به همین مقدار ارز آوری از محل صادرات بنزین هم نصیب کشور کرد.

ازآن مهمتر،آسمان کلانشهرهای کشورکه به دلیل حجم بالای استفاده ازسوخت بنزین و گازوئیل سال هاست که رو به تیرگی گذارده و مکدر شده ، شاید دوباره رو به صافی و پاکیزگی بگذارد.

ازابتدای راه اندازی صنعت سی ان جی در کشور از سال 81 تا اکنون حدود سه میلیارد دلار درصنعت سی ان جی سرمایه گذاری شده که خروجی این سرمایه گذاری،سبب شده تا60 میلیارد لیتربنزین ازمحل عدم واردات، صرفه جویی صورت پذیرد.

این مقدار حدود 30 میلیارد دلار سود و صرفه اقتصادی برای کشور به همراه داشته است.

حالا، باید پرسید که آیا دولت موفق خواهد شد هدف 15 سال قبل خودیعنی جایگزینی سی ان جی با بنزین را به واقعیت نزدیک تر سازد؟

با اتکاء به تجربیات گذشته واقدامات ازپیش گفته از سوی دولت ،نمی‌توان چندان هم به موفقیت این امر خوش بین بود،مگر اینکه با تغییر شیوه در همه ارکان تصمیمگیر در این ماجرا، نسبت به جایگزینی سی ان جی با بنزین تدابیر مهمتری اتخاذ شود.

روش ساده، تمرکز بر واردات خودورهای حمل ونقل عمومی با پایه گاز سوز و تزریق منابع سنگین واردات بنزین به سمت توسعه صنعت سی ان جی است.

در اینصورت می‌توان امیدوار بود که یکبار و برای همیشه گره از مشکلات تامین سوخت و آلودگی هوای کلانشهر ها باز خواهد شد.

هر چند که توپ کم کاری در این ماجرا بین زمین دولت، وزارت صنعت، معدن وتجارت و وزارت نفت در حال پاسکاری است، اما بدون کسب نتیجه ای مناسب!

درشرایط فعلی 4.5 میلیون خودرو در کشور به مخزن سی ان جی مجهز بوده که به نظر می‌رسد که یک پنجم خودروهای کشور قابلیت مصرف سوخت سی ان جی را دارند.

ظاهرا قرار شده تا تعداد جایگاه های عرضه سی.ان.جی در کشور به ۱۱ هزارباب و به دنبال آن هم  تعداد خودروهای گازسوز کشور به ۶ میلیون دستگاه افزایش یابد.

عمل به شیوه سالهای قبل، دستیابی به این هدف را در سطح یک رویا پردازی بدون پشتوانه به تصویر می‌کشد.

برکنار از آن به تازگی شرکت ملی پخش فراورده های نفتی اعلام داشته که واردات بنزین از اول اسفند ماه متوقف خواهد شد، حال این پرسش مطرح شده که آیا عزم وزارت نفت برای جایگزینی سی ان جی جزم شده و یا با اتکا به تولیدات ستاره خلیج فارس موضوع واردات بنزین به کشور معلق خواهد شد؟ گذر زمان جزییات بیشتری از این ماجرا را بازخواهد کرد.