خبرگزاری نسیم، مجید میرزاحیدری: مسکن به عنوان یک سرپناه از دیر باز تا اکنون همواره مورد توجه ابنای بشر بوده و اهمیت آن تا بدانجا پیش رفته که مسکن درسبدکالایی خانوار، جایگاه صدرنشینی را به خود اختصاص داده است.

به گزارش نسیم، بازار مسکن در ایران پس از انقلاب، بوضوح، یکی از پرنوسان ترین بخش های اقتصاد کشور بوده و افزایش بیش از  500 درصدی قیمت آن در طول  این سال ها، مسکن را درکنارسکونت گاه، به کالایی بلا منازع و قابل اعتماد برای سرمایه گذاری نزد مردم مبدل ساخته است.

مسکن در ایران از عوامل مختلفی برای افزایش قیمت تاثیر می پذیرد که به درستی می توان این عوامل را به دسته تقسیم کرد: دسته اول عوامل اقتصادی  بوده که به عنوان محرک‌های بیرونی زمینه بروز تورم یا رکود را در بازار مسکن ایجاد می‌کنند؛ این عوامل ریشه در اتفاقات کلان اقتصادی و اجتماعی داشته و در وضعیت کنونی بازار ملک در تهران و حتی ایران، مهم‌ترین عامل بروز تورم محسوب می‌شوند.

دسته دوم، عوامل فنی بوده که با توجه به وضعیت بازار مواد اولیه و مصالح، زمین و بازار کار همچنین هزینه‌های مالی ساخت و ساز منجر به افزایش هزینه ساخت‌ وساز شده  ودر نهایت قیمت مسکن را بالا می‌برند.

دسته سوم وآخر نیز عوامل روانی حاکم بر آن بوده که آنها نیز به نوبه خود با تحت‌ تاثیر قرار دادن رفتار مصرف‌ و تولیدکننده، هنجارهای موجود در عرف بازار را بر هم زده و باعث دگرگونی و اخلال در روند بازار می‌شوند

با ادای این توضیحات، خارج از قاعده نیست که بخش مسکن در ایران را در جرگه یکی از بخش های مهم اقتصادی دسته بندی کرده که بر این اساس، نزدیک به 40 درصد سرمایه گذاری کشور هم  به این بخش ختم می شوند.

بر اساس آمارهای رسمی، سرمایه گذاری در بخش مسکن 8 درصد تولید ناخالص داخلی بوده و درعین حال 12 درصد ارزش افزده را به خود اختصاص می دهد که به نظر می رسد 12 درصد شاغلان کشور هم در بخش مسکن به جنب وجوش مشغول باشند.

با وجود نقش پررنگ بخش ساختمان در اقتصاد ایران، این صنعت از 15 ماه  اخیر به این سو، روزهای ناخوشی را سپری کرده و انجماد گسترده پیکره آن را در نوردیده که این امر برخاسته از تضعیف  فعل و انفعلات مبادلات مسکن، کاهش 40 درصدی صدور پروانه های ساخت و ساز و دست آخر هم خروج خزنده نزدیک به هشت میلیون نفر فعال از بستر ساخت و ساز کشور است.

بر اساس گزارش های رسمی، تعداد خانوارشهری و روستایی موجودکشور از مرز 22  میلیون فرارتر رفته که با احتساب مسکن مورد نیاز سالانه، میزان کمبود مسکن درسال 92 دستکم یک میلیون 162 هزار واحد مسکونی 

بوده است.

با این حساب، چنانچه دولت قصد پاسخگویی به نیاز مسکن با توجه به خانواده های تازه تشکیل شده،کمبود موجودی مسکن و نوسازی مسکن شهری و روستایی را تا سال 1405 در دستور کار داشته باشد، چاره ای جز مهیا ساختن بستر ساخت وساز 12 میلیون و 303 هزار واحد مسکونی ندارد ، موضوعی که با تردید بدان نگریسته می شود

هرچند که دولت و به طور خاص وزارت راه وشهرسازی دردولت یازدهم طرح های مختلفی را درمعرض دید افکار عمومی به نمایش گذارده که از جمله آنها می توان به"صندوق سرمایه گذاری زمین وساختمان"،" مسکن حمایتی" ، "مسکن اجتماعی" و" بازار رهن ثانویه"  اشاره داشت اما به نظر می رسد با وجود طرح موارد مذکور، رکود سنگین، کالبد صنعت ساخت وسازکشور را به تسخیر کشیده واجازه جابجایی وتحرک بدان نمی دهد.

در این بین، طرح پرداخت وام 80 میلیون تومانی مسکن از جمله مواردی بوده که وزارت راه وشهرسازی به شدت برتاثیرآن بر روی ایجاد تحرک در بازار مسکن مانور می دهد، فارغ از اینکه اجازه پرداخت آن هنوز در راهروهای  شورای پول و اعتبار دست به دست می شود.

اما براستی پرداخت وام 80 میلیون تومانی تاثیر بر بازار مسکن خواهد داشت؟

مشاور وزیر سابق راه وشهرسازی طرح ارایه وام 80 میلیون تومانی را یک طرح رویایی خوانده که در واقع راه بجایی نخواهد برد.

اشاره او دایر بر این امر بوده که بانک ها حاضر به پذیرفتن بار مالی سنگین آن نخواهند شد، چراکه دوره بازپرداخت آن 15 ساله بوده و نرخ بهره آن نیز پایین است درحالیکه بانک ها سهم وام نوسازی بافت روستایی ابلاغی سال 92  و93 را هنوز نپرداخته اند.

مقدادهمتی به نسیم گفته که ازکل طرح های اعلامی وزارت راه وشهرسازی تنها، صندوق زمین وساختمان آنهم برای اجرای یک پروژه 50 واحدی رنگ اجرایی به خود گرفته است.

طبق اعلام وی، عملکرد بسیار ضعیف وزارت راه شهرسازی سبب شده که مسکن درکشور رنگ بوی امنیتی به خود گرفته و نشانه آن نیز تجمع های متعدد متقاضیان مسکن مهر، مقابل عمارت بهارستان یا وزارت راه وشهر سازی است.

به گفته این کارشناس مسکن، در طول دولت های نهم ودهم نزدیک به 4.5 میلیون واحد مسکونی با حمایت دولت  و نزدیک به همین مقدار هم توسط بخش خصوصی احداث شد بنابراین دولت فعلی برای پاسخگویی به  افزایش جمعیت در پیش رو وتقاضای چشمگیر چاره ای جز ساخت دو برابری مورد اشاره نخواهد داشت.

همتی، عملکرد دولت در حوزه مسکن را به شدت مورد انتقاد قرارداد و اینطور نتیجه گیری کردکه طرح های  وزارت راه وشهرسازی درحد حرف باقیمانده است.

پر واضح است تزریق رونق در پیکره اقتصاد کشور منوط به باز گشت رونق به صنعت ساخت وساز بوده چرا که رکود حاکم بر این صنعت بخش مهمی از اقتصادکشور را به چالش خواهدکشید.

به نظر می رسد دولت با پرداخت وام 80 میلیون تومانی درصدد تحقق بازگرداندن رونق به بازار مسکن است، موضوعی که دست اندرکاران امر، پرداخت وام مذکور را به انتحار و خودکشی دولت تشبیه کرده اند که به دلالی و تورم بالا دامن  خواهد زد.

صرفنظر از اینکه  علت رکود حاکم بر بازار مسکن برخاسته از عواملی چون کمبود تقاضای موثر و عدم تناسب بین عرضه طراحی شده با تقاضای موجود است اما دولت اعتقاد دارد که علت اصلی رکود حاکم بر بازار مسکن  برخاسته از نرخ تورم شدید است.

رابطه تورم خود خواسته دولت دربازار مسکن و بلعیدن تمام اقتصادکشور

با این حساب، رئیس انجمن انبوه سازان مسکن کشور از اجرایی نشدن طرح های دولت و وزارت راه شهرسازی  در زمینه مسکن به شدت اتنقاد کرد وگفت که دولت به بهانه مهارکردن تورم در بازار مسکن به رکودی دامن زده که همچون یک باتلاق در حال بلعیدن بخش مسکن و حتی تمام اقتصاد کشور است.

مجتبی بیگدلی درگفتگو با نسیم، با قیاس شرایط کنونی با دوران هشت سال دفاع مقدس،تاکید کردکه رونق حاکم برکشور در آن ایام به مراتب  بیشتر از شرایط کنونی بوده است.

به گفته وی، هیچیک از طرح های دولت در زمین مسکن رنگ تحقق به خود نگرفته و استنباط کردکه اگر میراث مسکن مهردولت های نهم و دهم نبود، بسیاری از جمعیت کشور، اکنون فاقد مسکن بودند.

بیگدلی، از دست هایی سخن گفت که درکارند تا با رکود حاکم و انفعال، دلالی را ترویج دهند و افزودکه صنعت ساختمان صنعتی مولد بوده که در شرایط کنونی دررکود مطلق به سر می برد.

فارغ از تکیه بر این اظهارات،با توجه به ضریب نفوذ صنعت ساختمان در کالبد اقتصادکشور، یگانه راه فراروی دولت، تلاش در مسیربازگرداندن رونق به این صنعت و افزایش قدرت خرید متقاضیان مسکن درکشور است.

درغیراینصورت، بیم آن می رود با دامنه دار شدن رکود حاکم در سایر بخش های اقتصاد کشور، سیل  نقدینگی  600 هزار میلیارد تومانی موجود در کشور،یکبار دیگر با سرازیر شدن درکویر بدون آب صنعت ساختمان، سیاست های کلان دولت را به چالش بکشد.